Gisteren concludeerden we dat Capgemini in de Lage Landen met een zwakkere loonlijst kampt: ouder, honkvaster, licht ziekelijker en minder goed gemonitord dan de Capgemini-collega’s van over de grens. Het management dat nu een loonoffer aan 7 procent van zijn minst rendabele voornamelijk oudere consultants voorstelt, heeft dat probleem jarenlang laten voortduren.
En dat is niet gek. De winstmarges op IT – zoals alle winsten op zakelijke dienstverlening in Nederland – lagen hier traditioneel fors hoger dan in de rest van Europa. Nu zelfs publieke en semi-publieke opdrachtgevers beseffen dat IT ook maar een bulkproduct is, kwakt de winstmarge van IT-gigant Capgemini juist in Nederland in. De uitdaging van Capgemini is om de eigen lonen daarmee in de pas te krijgen.
Operationele marge (als % van de omzet) Capgemini Benelux en CapGemini groep, 2007 – 2012
Halvering van de marge
De margedaling is enorm: IT is geen luxeproduct meer, maar een commodity. Waar de gemiddelde Cap-consultant uit de Lage Landen de aandeelhouder van Capgemini in 2007 nog 19.000 euro per jaar aan winst opleverde, is de oogst van diezelfde Cap-consultant over de laatst gerapporteerde twaalf maanden nog niet eens 8.000 euro. (Noot aan de vakbondsman die zich druk maakt over de ‘totaalvernietiging van de oudere werknemer’: Die 8.000 is nog steeds pure winst, dat blijft in de kwakkelende IT-sector.)
Opvallend genoeg is de omzet per Benelux-consultant met een slordige 120.000 euro in diezelfde periode nagenoeg gelijk gebleven. En dus zit het probleem van Capgemini Benelux in de kosten van die consultants. Vaste IT’ers zijn te duur. Of beter gezegd: Vaste IT-ers in dienst van een IT-moloch zijn te duur. Het bedrijf maakt niet bekend welk deel van zijn in de Benelux gemaakte kosten aan leaseauto’s, kantoorgebouwen, bankzittende IT-consultants, bonussen of gewoon loon en premies opgaat, maar zeker is dat het lastig is een reus die aan luxe gewend is, om te vormen tot een commoditybeuker.
‘De piramide drastisch omgooien’
Toch is dat de missie van directeur Jeroen Versteeg. Met deze grafiek in het achterhoofd, kunnen wij een heel eind meevoelen met Versteeg als hij zegt dat er een ‘scheefgroei’ is tussen salarissen van oudere werknemers en van starters op de arbeidsmarkt. Zijn opdracht is om als onderdeel van het reorganisatieplan van juni 2012 een ‘drastic review of profiles, pyramids and capacity’ te bewerkstelligen. Dat begint bovenin die piramide.
Maar feitelijk komt die reorganisatie rijkelijk laat. Jarenlang liet het management die vooral oudere werknemer bij Capgemini plakken, en terwijl het bedrijf in andere landen strikt iedere werknemer evalueerde, was die discipline hier beduidend ‘zwakker’, meldt het bedrijf nog in zijn jaarverslag over 2011.
Vier jaar krimp
En hoewel Versteeg ontkent dat Capgemini een ‘dinosaurus‘ is, spreken de cijfers hem tegen: marktleider Capgemini is de vleesgeworden verzadiging van de markt. De hier behaalde winstmarge mocht dan nog lang boven het bedrijfsgemiddelde liggen, groeien doet Capgemini in de Lage Landen al niet meer sinds 2008 – een verwaarloosbaar herstelkwartaaltje eind 2010 daargelaten. Dat blijkt uit deze grafiek.
Omzetgroei (in %, jaar-op-jaar) Capgemini Benelux en Capgemini Groep, 2008 – 2012
Dat het management pas afgelopen juni reorganiseerde – toen de Benelux-winstmarge voor het eerst onder het bedrijfsgemiddelde lag – geeft te denken. De aanhoudende omzetdaling is een aanwijzing dat het product al te lang veel te duur is.
Waarom meewerken?
Het is dan ook de vraag waarom de overprijsde ouderen nu ineens wel zouden meewerken aan hun voorgestelde loonoffer. Het feit dat de gemiddelde leeftijd van de plaatselijke Cap-consultants boven de 40 ligt en de gemiddelde diensttijd meer dan 9 jaar is, zal betekenen dat veel van de onderpresterende consultants al veel eerder al of niet bewust hebben ingezet op het vastklampen aan het eigen inkomensniveau. Als Capgemini voor deze 400 ‘slachtoffers’ werkelijk een gouden kooi is, waarom zouden ze dan nu ineens wel meewerken aan een loonoffer? En andersom, waarom zou Capgemini ze niet direct collectief ontslaan? Zou het met die niet zorgvuldig bijgehouden personeelsdossiers te maken hebben?