Is de vrije markt economie dood?

Amerika gaat door een economische depressie. Honderdduizenden werknemers hebben als een gevolg daarvan hun baan verloren. En dat betekent in Amerika heel wat meer dan in Nederland. Tenslotte hebben wij ons sociale vangnet; iets wat de werknemer in Amerika vrijwel volledig mist.

De aanjager van deze depressie is de hypotheek crisis. De oorzaak van de hypotheek crisis ligt echter in 2000, toen de vrije markt economie een vrijbrief voor speculatie werd toegeworpen met de Commodity Futures Modernization Act.

In essentie zorgde deze wet ervoor dat controle instituten in Amerika niet mochten controleren of financiële instellingen afdoende gelden hadden om eventuele verliezen die zij garandeerden in commodities te kunnen compenseren. En één van die commodities waren de zogenaamde sub-prime hypotheken, die als pakketten werden doorverkocht, met de nu nogal aparte titel securities.

Door hun onverzadigbare behoefte aan winst zijn banken en verzekeraars in zeer zwaar weer geraakt. Niet geremd door enige controle werden grote pakketten financieel interessante maar uiterst riskante securities verzameld en doorverkocht; waarmee de dominostenen keurig in een rijtje werden gezet. Wachtend op een incident.

Dankzij de steeds hoger wordende kosten voor levensonderhoud begon de Amerikaanse middenklasse in problemen te komen bij het betalen van hun sub-prime hypotheken. En ziedaar, het incident was geboren.

In goede Amerikaanse traditie werden de huiseigenaren uit hun huis gedonderd. Maar er waren geen nieuwe huiseigenaren die hun plek konden innemen. Consequentie: massale leegstand en geen inkomsten voor de hypotheekverstrekkers. En geen inkomsten voor hypotheek verstrekkers betekent evenmin inkomsten voor alle andere financiële instellingen. De dominostenen begonnen om te vallen.

Nu staat de financiele wereld ‘plotsklaps’ aan de rand van de afgrond. En wordt de regering wakker. Om via een noodplan de vrije markt economie onder staatscontrole te plaatsen. Via geld van de belastingbetaler…

Dat is grappig! Je krijgt te hoge lasten of je verliest je baan en je wordt zonder pardon uit je huis getrapt. Omdat je een riskante hypotheek hebt genomen; die je willens en wetens is verkocht. Maar als je riskante pakketten securities koopt en daarmee de continuïteit van de financiële instelling op het spel zet, dan wordt je wel geholpen. Wat een prachtige wereld is dit toch!

Bailout tombstoen

En deze boodschap wordt met droge ogen verkocht door dezelfde politici die de oorzaak van deze ellende oorspronkelijk in gang hebben gezet. Zelfs Nederland doet mee. In dit geval door Bos, die gehuld in het uniform van de financiële bovenbazen verteld dat er niet meer short mag worden gegaan.

Financiële instellingen worden staatseigendom via een extreme financiële injectie. De verantwoordelijken worden ontslagen, met gouden handdrukken waar een klein Afrikaans land een jaar lang van zou kunnen eten. Helaas worden de werknemers van Amerika daar geen cent wijzer van. Sterker nog, ze moeten meebetalen aan de ellende die deze financiële instellingen hebben gerealiseerd!

Die planeconomie van de communisten klinkt ineens zo slecht nog niet…

Geef een reactie

13 Comments
  • ben.
    says:

    Maar het zijn toch niet alleen maar de banken of verzekeraars, de z.g. vrije markt economie richt ook veel kleine ondernemers ten gronde, veel (kleine) ondernemers worden ook hier de dupe van. 

  • Hugo Vandeven
    says:

    De vrijemarkteconomie laat zien dat hij zwak is kijk maar hoeveel misleidende reclames er zijn. Mensen willen dit hebben en voelen zich (alweer) bedrogen. Ik denk dat voedsel duurder moet, om gezondheid te verbeteren. En een Communistische  samenleving, daarin ben je gelijk en zijn de rijksten NIET de baas. Buitenlanders plukken ons niet kaal, deporteer het kapitaal.

  • Chris Stapper
    says:

    Mijn leraar business ethics zei hier maandag over:
    Wat gebeurt er als je medewerkers die geen overzicht hebben over de grote lijn iets laat verkopen aan klanten die niet begrijpen wat ze precies kopen?

    De discussievraag was of business ethics deze problemen had kunnen voorkomen, of openheid had geholpen.
    Ik denk het wel, hoewel ongebreideld winstbejag en de aard van de mens moeilijke tegenstanders zijn voor de ethiek.

  • Marc Drees
    says:

    Nog een leuk nieuwtje, in relatie tot de $ 700 miljard dollar die de Amerikaanse regering ter beschikking stelt aan de Minister van Financien (Secretary of Finance):
    Decisions by the Secretary pursuant to the authority of this Act are non-reviewable and committed to agency discretion, and may not be reviewed by any court of law or any administrative agency.

    Die is fijn! De minister mag naar eigen goeddunken met $ 700 miljard spelen; zonder ooit verantwoording te hoeven afleggen! Yihaaa!

  • Marc Drees
    says:

    @Bas:
    Volgens mij klapt het systeem niet in; de nestbevuilers worden echter van de aardkloot verwijderd.
    En het systeem gaat een paar jaar pijn lijden.
    Wat nu gebeurt is dat incompetentie wordt gehonoreerd. Waardoor dergelijke praktijken in de toekomst weer keurig kunnen worden herhaald. De cyclus van ignorantie.

    Ik ben geen tegenstander van overheidscontrole. Integendeel. Maar waar een overheid zit te slapen om vervolgens op kosten van de burgers door wie zij is aangesteld ineens om zich heen gaat schieten heb ik geen goed woord over. Laat dan eerst die markt zichzelf maar zuiveren. Ik vraag me oprecht af wat meer zal kosten. Nu, en op de langere termijn…

  • Bas van de Haterd
    says:

    @Marc: ja, op zich wel. Daarom heeft Aegon er ook zo weinig last van, die hebben het uitgangspunt: als je het de CEO niet in één A4’tje kan uitleggen hoe het product werkt, handelen we er niet in.

    Aan de andere kant, ik denk dat als jij een dermate groot pakket koopt je dat niet kan controleren. Jij kent als je aandelen Philips koopt ook niet elk bedrijfsonderdeel. Slecht? Misschien wel. Menselijk: zeker ook.

    Ik ben het met je eens dat er heel veel dingen niet kloppen, maar het hele systeem laten inklappen is ook geen optie. Dus er moest iets gebeuren. Wat er natuurlijk veel eerder had moeten gebeuren is dat je mensen 1) persoonlijk verantwoordelijk stelt en 2) we ophouden met ongebreidelde pogingen tot winstgroei.

    Bij 1 bedoel is dat de mensen die sub prime’s verkochten, die het bedacht hebben en die ze verstopt hebben in goede leningen, allemaal verantwoordelijk gesteld moeten worden voor de schade van nu. Die moeten op een zwarte lijst komen, niet meer toegelaten worden tot de financiële wereld. Er moet eens openheid gegeven worden over de mensen die zichzelf te pas en te onpas miljoenen bonussen hebben geregeld en nu miljoenen mensen in de problemen hebben gebracht.

    Bij 2 bedoel ik dat we altijd maar streven naar meer winst, meer van alles. Maar het is ook wel een keer genoeg. Want enkel dat streven naar ongelimiteerde winsten heeft dit soort speculaties tot gevolg gehad. We konden in de gewone, veilige, zaken niet meer genoeg winst maken, dus gaan we de randen opzoeken. En daar weer zwaar overheen. Meer overheidscontrole lijkt nodig. Vrije markt: ja, maar met veel controle op de juiste manier.

  • Marc Drees
    says:

    @Bas:
    Het klopt dat de sub-primes ‘verstopt’ werden in security pakketten met aanzienlijk aantrekkelijker componenten.
    Maar vind je niet apart dat de kopers niet even controleren wat ze kopen?
    En dat het principe: “Wie zijn billen brand moet op de blaren zitten”  blijkbaar niet geldt als je zoveel koopt dat je continuiteit van het eigen bedrijf en zelfs de financiele sector in gevaar brengt?

    En de impact van short gaan valt heel erg mee. Dat heeft Paul Kedrosky al aardig aangetoond; 2,6% van de waarde aan Morgan Stanley aandelen transacties werd op 16 september short verkocht. Bepaald geen indrukwekkend percentage.

    Paniekvoetbal leidt zelden tot correcte beslissingen. Maar wel tot oneigenlijke bescherming van bedrijven die feitelijk om zouden moeten donderen. In een vrije markt wel te verstaan. Want worden de consequenties afgewenteld op de gemeenschap.

    Bos weet zich na het ministersschap gegarandeerd van de nodige commissariaten in de financiele wereld. Zoveel is zeker.

  • Bas van de Haterd
    says:

    @Marc: aanvulling ik vind het niet onverstandig dat ze het limietloos en ongedekt short gaan nu even een halt toe roepen. Want daar waar je positieve geruchten doorgaans kan verspreiden zonder dat het bakken geld oplevert, heeft elk negatieve gerucht een zware impacts op de markt. Het heeft ook met koersmanipulatie te maken.

  • Bas van de Haterd
    says:

    Goed stuk Marc. Je vergeet alleen nog één ding. Want één van de problemen van de sub prime hypotheken is dat ze niet alleen in risicovolle beleggingen zaten. Eén van dé grootste problemen is dat ze ook in allerlei triple A producten zaten. Dus dat ook banken, verzekeraars en pensioenfondsen die wel de hoogste veiligheid betrachten te accepteren ineens met miljarden verliezen zaten.

    Dit ging namelijk (naar ik heb vernomen) als volgt. We maken een pakket met allerlei volledig veilige secutiries, zoals staatsobligaties en altijd goed renderend vastgoed. En dan gaan we kijken hoeveel ‘C status’ (dus junk bond achtige zooi) we erbij kunnen doen zonder dat het de triple A (of double A) status verliest. En daar valt over te onderhandelen, bij met name de krediet beoordelaars als S&P en Moody’s. Want ook dat zijn commerciële bedrijven. En daar ging het deels mis, want ineens bleek zo’n pakkeet van laten we zeggen 1 miljard voor 200 miljoen aan junk te hebben. Als dat niet wat gebeurd hadden de grote, sterke, veilige jongens (met name bijvoorbeeld de Aegon’s en ING’s van deze wereld) de reddingsboei kunnen toegooien. Maar die hadden hierdoor al genoeg verliezen.

    En natuurlijk zijn de Amerikanen stom geweest om die leningen aan te nemen. Met name die variabele rentes waren dodelijk natuurlijk. En helaas kennen ze in de US geen ‘zorgplicht’ zoals in Nederland, waardoor de banken aansprakelijk waren geweest en die mensen hun huis hadden mogen behouden. Want het is deels een geval van ‘legio lease’ waarbij er veel is verzwegen bij de verkoop.

    Overigens salitant detail: wij hebben in Nederland al jaren een relatief veel hogere schuld per persoon dan in de US. Wij zitten ver boven de 100% van ons BBP, in de US ‘slechts’ rond de 80%. Het is enkel de hypotheekrente aftrek die ons al jaren in leven houd.

  • Marc Drees
    says:

    Poldermodel?
    Heb je het lachwekkende optreden van Bos niet gezien?

    Mijn roots draaien zich om in hun graf bij het zien van een PvdA minister die het grote geld beschermd tegen speculatie. Bizar. Het grote geld mag speculeren, maar als dat massaal fout gaat mag er niet met dat grote geld worden gespeculeerd…