Van twee kanten – Het concurrentiebeding

Na mijn eerste – echte – post in de rubriek “Van twee kanten” kreeg ik al direct een verzoeknummer van Mathijs Duisdecker. Hij vroeg me om stil te staan bij het concurrentiebeding. Wat doet dat voor de kandidaat, de recruiter en de werkgever en opdrachtgever. Van vier kanten eigenlijk dus.  Nou daar gaat ie dan……

Eén van zijn vragen is:  ” Sommige van mijn sollicitanten hebben een concurrentiebeding waar ze aan vast zitten. Hier word in mijn optiek weinig aandacht aan besteed tijdens de dagelijkse werkzaamheden. Nu ben ik benieuwd in hoeverre de persoon, het bureau of de klant aansprakelijk is wanneer de ex-werkgever merkt dat een werknemer in strijd met zijn concurrentiebeding handelt. ”

Nou, Mathijs.  Ik ben geen jurist, dus dit wordt een praktische insteek.

Het concurrentiebeding wordt overeengekomen tussen werkgever en werknemer. Als bureau of nieuwe werkgever c.q. klant ben je – juridisch – dus geen partij en kun je dus ook niet aansprakelijk worden gesteld door de ex-werkgever.

Aanvulling 26-11:  N.a.v. een tip van B. Jansen (dank!): Het blijkt dus dat je als werkgever of bureau (indirect) wel aansprakelijk kunt worden gesteld als je niet hebt geïnformeerd naar het concurrentiebeding bij de intake. Zelf in de praktijk nooit meegemaakt, maar weer wat geleerd!

Dat ligt anders voor de werknemer. Als deze bij een concurrent gaat werken, die duidelijk onder het bereik van het concurrentiebeding valt wat hij heeft afgesloten, kan de ex-werkgever hem/haar aansprakelijk stellen.

Gelukkig is er met de invoering van het nieuw Burgerlijk Wetboek wat veranderd inzake de geldigheid van wat schriftelijk is overeengekomen, ook een concurrentiebeding. Als een rechter oordeelt dat een overeenkomst niet redelijk en billijk is – ja, al is deze overeengekomen – kan hij hem achteraf aanpasen. Hij kan dus de reikwijdte, de duur en het boetebeding – wat doorgaans erg fors is om mensen af te schrikken – aanpassen als hij dat wenselijk acht.

In de praktijk is het zo dat als de schade voor de werkgever doordat de werknemer bij een concurent gaat werken verwaarloosbaar is ten opzichte van het voordeel voor de werknemer door de carrièrestap, de rechter niet snel een sanctie op zal leggen. Je mag een medewerker dus niet hinderen in zijn loopbaan als werkgever, simpelweg omdat ie bij een concurrent gaat werken. Concreet betekent dit dat als een medewerker een fors voordeel kan behalen bij een nieuwe werkgever (denk zwaardere functie, meer salaris of bijvoorbeeld veel minder reistijd) een werkgever van goede huize moet komen, wil hij een overstap verhinderen.

Anders wordt het natuurlijk als een Sales Manager naar een directe concurrent gaat onder medeneming van alle relaties en daar ook zaken mee gaat doen. Zeker als hij die relaties pas heeft aangeboord tijdens het dienstverband met zijn werkgever met ondersteuning van middelen die hem door die werkgever zijn aangereikt. Dan is de potentiële schade voor de werkgever natuurlijk groot en zal de rechter wat restrictiever zijn.

In de praktijk los ik dit zelf altijd op met een relatiebeding. Ik vind namelijk dat als een commercieel iemand relaties inbrengt in een dienstverband, hij die ook weer mee mag nemen. Relaties die hij/zij echter op doet tijdens het dienstverband kun je voor een periode na het dienstverband off limits verklaren. Dat houdt ook veel beter stand voor een rechter. De persoon kan dan gewoon naar de concurrent, maar zal een aantal relaties eeen tijdje met rust moeten laten en eerst nieuwe contacten moeten aanboren.

Ook wanneer iemand een bedenker is van een kernproduct van het bedrijf waar ook intellectueel eigendom en patent aanhangt, kan het zo zijn dat een overstap naar een concurrent veel schadelijker kan zijn, dan het voordeel wat de medewerker behaalt uit de stap. Ook dan zal de rechter genegen zijn met de werkgever mee te denken. Vaak worden intellectueel eigendom en patenten echter separaat afgedekt in een arbeidsovereenkomst, los van het concurrentiebeding.

Het meest bizaarre wat ik mijn loopbaan heb meegemaakt was een concurrentiebeding voor productiemedewerkers bij een bedrijf in Brabant wat toeleverde aan de chipmachineindustrie. Voor het maken van een bepaald soort siliconendrager uit kwarts waren de technieken van glasinstrumentmaken nodig. Helaas werden deze mensen niet meer opgeleid door de Philips Bedrijsschool. Er was dus een absoluut aantal vakkrachten in de markt, wat door vergrijzing alleen maar afnam. Het probleem was dat zelf opleiden zo langduring en duur was, dat het bijna niet loonde. Er waren maar drie bedrijven die dit deden en ze hadden allemaal dikke concurrentiebedingen. Ze probeerden medewerkers weg te lokken met absurd hoge salarissen, want als je de mensen had, had je de klant, zo simpel was het. Uiteindelijk heb ik ze maar uit Oost-Europa gehaald, waar het vak nog wel geleerd wordt.

Als bureau vind ik wel dat je je bewust hiervan moet zijn en tijdig moet onderkennen als dit een issue kan worden. Vraag er dus naar en lees het. Je kunt je kandidaat en opdrachtgever dan goed adviseren. Maar doe geen krasse uitspraken zonder goed juridisch advies. Probeer je klant te overtuigen dat hij met zijn huisadvocaat of corporate attorney de kandidaat kan bijstaan. Dat scheelt de kandidaat een hoop geld en kopzorgen en schept een mooie band voor later. De klant kan ook helpen door je kandidaat tijdelijk een andere functie of werkgebied te geven buiten de reikwijdte van het beding en hem later – na afloop van de termijn – weer de volle verantwoordelijkheid geven.

Blijf je echter realiseren dat werknemers een concurentiebeding of relatiebeding soms aan hun laars lappen door een collega te souffleren die dan zogenaamd de account manager wordt van de oude relatie. Dus ja, ik snap best dat wergevers zich daar tegen willen beschermen. Anderzijds, als een klant echt zaken wil blijven doen met iemand, hou je hem natuurlijk moeilijk tegen. Zeker in de dienstverlening, waar we tenslotte met zijn allen meer en meer werkzaam zijn, doe je zaken met de vent en niet met de tent. Maar dan is die klant sowieso slecht geborgd in je bedrijf als de hele relatie aan één persoon hing. Dan heb je een heel ander probleem.

Hopelijk beantwoord dit laatste ook Mathijs’ tweede vraag:  “In het verlengde hiervan vroeg ik me ook af of een concurrentiebeding nog past in de huidige tijdsgeest, waar LinkedIn en andere sites een steeds prominentere rol innemen in het dagelijks leven en netwerken eigenlijk aan de orde van de dag is. Is een concurrentiebeding dan niet toe aan een herziening in sommige gevallen.”

Volgende week in “Van twee kanten”. Accepteer je een Linkedin uitnodiging van iemand die je niet hebt ontmoet. Dit naar aanleiding van iemand die met me wilde connecten n.a.v. mijn rubriek hier en die ik – vooralsnog – weigerde als contact. Als troost heb ik beloofd erover te bloggen.

Geef een reactie

20 Comments
  • bram
    says:

    Hoi Beste Mensen,
    Interessant forum en topic. Ik heb ook een aantal vragen in deze lijn en ben erg benieuwd wie ze kan/wil (voor zo ver mogelijk) beantwoorden.
    Casus:
    Stel, iemand werkt bij een engels beursgenoteerd internationaal opererend recruitment bureau. Stel, diegene heeft daar meerdere markten waaronder IT, en teams opgebouwd en ziet niet meer de ‘added vlue’ om bij het bedrijf te werken en wil voor zichzelf beginnen in de IT recruitment in NL op zowel vast als interim (hij/zij deed daarvoor alleen interim).
    Deze persoon heeft nooit een concurrentie beding getekend maar in het beding in de ovk staat dat deze persoon geen enkele recruitment mag doen, in de hele wereld dus ook niet in NL, en dit niet mag doen gedurende 1 jaar nadat hij/zij weg is.
    – Heeft iemand enig idee hoe krachtig/afdwingbaar dit, zeer brede, concurrentie beding is wat heel recruitment verbiedt?
    – Is het beding wel geldig aangezien diegene het nooit fysiek ondertekend heeft?
    – Is er jurisprudentie over hoe de rechter dan reageert en, wat mij aannemelijk lijkt, indien het een relatie beding wordt, of het dan alle klanten worden waar die persoon geplaatst heeft gedurende zijn/haar dienstverband of dat het heel IT recruitment verbiedt?
    – Helpt het indien die persoon proactief al een klanten lijst opmaakt waarbij hij/zij aangeeft welke klanten niet benaderd zullen worden gedurende de 12 maanden of maakt dit niks uit? zo niet, waarom?
    -Is de rechter coulanter indien je voor jezelf gaat beginnen en je dus nog meer afhankelijk wordt van je bestaande kennis/relaties en dus wellicht eerder met een summiere niet te benaderen klanten lijst akkoord gaat?
    Behoorlijk wat complexe vragen lijkt me, maar wel van wezenlijk belang voor veel recruiters/werknemers die een stap willen maken, lijkt me ;).
    Ik ben erg benieuwd naar de reacties!

  • Bas Westland
    says:

    @C.t.H.: Goede vraag. Hangt allemaal af van de formulering van je relatiebeding en de manier waarop je klant dan je nieuwe werkgever benadert. Je nieuwe werkgever weet natuurlijk als ze je aannemen dat je een relatiebeding hebt en voor welke partijen, dus da’s part of the deal dunkt me. Maar ik ben geen jurist en kan verder moeilijk op dit specifieke geval reageren zonder alle ‘Unterlagen’. Ik weet wel dat het vaak in dit soort situaties gebeurt dat de ‘klant’ van de nieuwe werknemer een andere contactpersoon krijgt op papier, om zo issues te voorkomen. Soms nemen nieuwe en oude werkgever contact op voor een regeling, want gedwongen winkelnering werkt natuurlijk ook niet. Succes.

  • C. t. H.
    says:

    Ik heb een vraag:

    Als je als sales manager naar een nieuwe baan verhuist en klanten willen perse met jou of met het bedijf waarbij je werkt werken maar je hebt een relatiebeding. wat te doen?
    als ik nadrukkelijk zeg dat ik ze niet tot dienst kan zijn maar wel mijn huidige werkgeverkunnen benaderen. ben ik dan strafbaar? 
    De klant bepaalt toch immers zelf met wie ze zaken doet. 
    Dit zou toch ook betekenen dat mijn huidige werkgever omzet misloopt door mij aan te nemen….

  • B. Jansen
    says:

    @Bas W.

    Stel voor; Kandidaat! A gaat naar een ander bedrijf maar blijft actief met linkedin en houdt zo contact met zijn oude klanten.

    In den regel kan dat niet, maar omdat men in de wet omschreven staat dat men media gebruikt en wordt het gezien als algemene reclame activiteiten. Dat is dus een ander soort activiteit in de meeste gevallen.

    Dus herziening is in feite niet echt nodig, het staat alleen vermeld in andere gerelateerde wetten van jouw werk meestal.

    Mijn god wat is Nederlandse wetsysteem toch handig

    Ik weet dat het heel krom kan over komen maar het is wel zo.

    (Dan haal ik nog keer aan met zoeken.rechtspraak.nl voor enkele voorbeelden)

    Bas, geloof mij concurrentiebedingen zijn gewoonweg ondingen.

    Het is een groot grijs gebied aan het worden, een duidelijke kwestie van belangen!

  • Bas Westland
    says:

    @B. Jansen Wie wordt benaderd en wie wordt niet aansprakelijk gesteld? Mij is het nog niet duidelijk. We hebben het in de discussie namelijk gehad over de kandidaat, ex-werkgever, de nieuwe werkgever en het bureau. Graag een laatste verduidelijking.

  • B. Jansen
    says:

    @Bas w.
    Natuurlijk!!
    Als je mediums gebruikt zoals linkedin, kun je daar niet aansprakelijk voor worden gesteld. Je bent namelijk zelf benaderd…  Als je begrijpt wat ik bedoel?

    Met dit soort media gebruik is dus geen probleem, althans jij natuurlijk overduidelijk zelf werft.

    AUB

  • Bas Westland
    says:

    @B. Jansen Dank voor je suggestie, maat om nu weer een post aan het concurrentiebeding te besteden, lijkt me niet zo interessant al is het dan gericht op recruiters.

    En je tweede reactie, kan aan mij liggen, maar die snap ik echt niet. Kun je proberen het wat duidelijker  uit te leggen al is het “heeeeeel erg simpel”. Dank.

  • B. Jansen
    says:

    @ Bas Westland
    Sorry, nog 1 opmerking op jouw tekst;
    Hopelijk beantwoord dit laatste ook Mathijs’ tweede vraag:  “In het verlengde hiervan vroeg ik me ook af of een concurrentiebeding nog past in de huidige tijdsgeest, waar LinkedIn en andere sites een steeds prominentere rol innemen in het dagelijks leven en netwerken eigenlijk aan de orde van de dag is. Is een concurrentiebeding dan niet toe aan een herziening in sommige gevallen.”

    Daar kan ik heeeeel erg simpel in zijn; Er zijn namelijk al sommige wetten die omschrijven dat het niet direct oftewel indirect is.
    (Bijvoorbeeld de wet Waadi (wet arbeidsbemiddeling), daar staat het ook omschreven)
    Omdat deze omschreven worden als aparte diensten en mogen niet in verband gebruikt worden.

    Leuk om te weten toch?

    (p.s. ik ben geen jurist, maar ik heb dit soort situaties al eerder gehoord)

  • B. Jansen
    says:

    @Bas Westland, Misschien een idee-tje…

    Is het iets om te schrijven over recruiters enzo die met een concurrentiebeding zitten???

    Ik hoor het namelijk nu steeds vaker, ook na ontslag economische redenen dat zij er aan gehouden worden…

    Waaronder ik zelf ook, maar goed ik heb mijn maatregelen wel genomen. Hoe zit het met de andere mensen??

  • Bas Westland
    says:

    @ B. Jansen, Bedankt voor deze aanvulling.

    Zoals ik al eerder aangaf ben ik geen jurist. Maar ik kan me goed voorstellen dat dit inderdaad onder de wetgeving van goed werkgeverschap valt. In de praktijk vragen de meeste opdrachtgevers en bureaus er wel naar bij de intake, zeker als ze weten dat het om een concurrent gaat. Het advies is dan duidelijk: altijd doen dus.

  • B. Jansen
    says:

    @Bas W. en andere hier op dit forum,

    Even een kleine opmerking op de tekst;
    Als bureau of nieuwe werkgever c.q. klant ben je – juridisch – dus geen partij en kun je dus ook niet aansprakelijk worden gesteld door de ex-werkgever.

    Dat is dus niet waar!! Je bent helaas als nieuwe werkgever ook aansprakelijk.
    Dus pas op met een concurrentiebeding, het is de verantwoordelijkheid van de nieuwe werkgever om te vragen of de kandidaat met een beding rond loopt.
    Er zijn dus rechtzaken geweest waar de nieuwe werkgever ook aansprakelijk is gesteld.
    En ja… dus ook met recruitment bureau’s, er waren nieuwe werkgevers die het geld opzochten bij het bureau, zij vonden dat zij aansprakelijk waren.

    Julllie kunnen dit nazoeken op zoeken.rechtspraak.nl

  • Marc Drees
    says:

    @Bas H.:
    In de categorie onder de gordel stoten heb je fors punten gescoord met je laatste reactie.Ik vraag me af of het domheid of bewust schofferen is, maar in beide gevallen is het wat mij betreft volstrekt onaanvaardbaar. Excuses zouden ten zeerste op zijn plaats zijn.
     

  • Bas Westland
    says:

    @Bas van de H. Héél knap van je dat je de crisis hebt overleefd, maar laten we bij het onderwerp blijven, OK?

    Ik denk dat het zinvol is goede afspraken te maken in een werknemer/werkgever relatie voor het geval dat de ander toch niet te vertrouwen blijkt c.q. niet zo ethisch is als jij dat wellicht bent.

    Mijn advies voor de werknemer:
    Probeer als werknemer je nieuwe werkgever te overtuigen een relatiebeding af te sluiten ipv een concurrentiebeding en gebruik je Linkedin netwerk als basis voor die afspraken. Sluit die relaties uit van het concurrentiebeding. Als je al een goed netwerk hebt, is het geen enkel probleem om ook bij een nieuwe werkgever weer succesvol te zijn met het netwerk wat je al had.

    Mijn advies voor de werkgever:
    Sluit een relatiebeding af, maar respecteer het bestaande netwerk van je nieuwe medewerker. Realiseer je dat in de dienstverlening de vent vaak bepalender is dan de tent. Zorg dan ok dat je key-accounts niet alleen hangen aan één medewerker, zodat je risico op klantverlies minimaal is bij het vertrek van een medewerker.

    Volgende week: van wie accepteer je een Linkedin uitnodiging?

  • Bas van de Haterd
    says:

    @Bas W: Ja, die mensen heb je, en daar moet je voor waken. Ja, ik heb een zwart – wit beeld en ik handel daar ook naar (dat zouden meer mensen moeten doen). Het heeft mijn tot op heden geen windeieren gelegd, ik ben b.v. niet failliet gegaan deze crisis. Misschien is vertrouwen en ethiek het belangrijkste goed maken en daar heel erg zwart-wit in handelen zo gek nog niet.

  • Bas Westland
    says:

    @ Bas van de H.: Tsja, de rubriek heet natuurlijk niet voor niets van twee kanten. Er is altijd nuance en zaken zijn nooit zwart-wit.

    Ik ken ook een voorbeeld van een klein bedrijf waar een account manager met een grote waffel naar een grote concurrent gaat en daar met alle marketing power de zorgvuldig opgebouwde relaties van de kleine ondernemer met zijn grootste klant onderuit schoffelt. Je hebt nu eenmaal klaplopers aan beide kanten. Mensen die anderen de moeite laten doen en zelf met de credits gaan lopen (in welke vorm dan ook).

    Een relatiebeding blijft dus nodig, om deze uitzonderingen af te dekken. Tsja, en als jij denkt dat je elke vorm van wangedrag al kunt uitsluiten bij aanname en als je dat niet kunt dat dat dan eigen schuld dikke bult is. Dan heb je inderdaad nogal een zwart-wit beeld van de realiteit.

    Laat onverlet dat ik ook werkgevers ken die mensen ontslaan wegens bedrijfseconomische redenen en ze vervolgens toch houden aan hun concurrentie- en/of relatiebeding. Dan valt bij mij natuurlijk ook de mond open.

  • Bas van de Haterd
    says:

    Een goede nuance op het eind m.b.t. het relatie beding. Het is namelijk absoluut onhoudbaar vanuit de optiek van de klant. Immers bepaal ik met wie ik zaken wil doen, als jij mij dat blokkeert omdat jij met je oud werknemer een relatie beding hebt weet ik één ding zeker. Met jou zal ik geen zaken meer doen en ik zal mijn best doen om dat woord ook te verspreiden zeg maar.
    Recent voorbeeld heb ik gezien bij vrienden van me. Voor zichzelf begonnen nadat het helemaal mis ging met de eigenaar. Wel ontslagen van concurrentiebeding, niet van relatie beding. Relaties mochten dus niet mee, terwijl die relaties dat wel wilde. Hebben gewoon open kaart gespeeld, hoe denk je dat dat oude bedrijf nu te boek staat? Denk je dat er als het nieuwe bedrijf de boel zou verknallen ze nog ooit een kans krijgen?
    Een geheimhoudingsplicht m.b.t. intellectuele eigendommen kan ik goed begrijpen. Alles daarna? Nee, eigenlijk niet. En als je dan bang bent dat je werknemer voor zichzelf begint met je klanten of er mee naar de concurrent gaat… dan heb je toch gewoon de verkeerde vent aangenomen to begin with?

  • Mathijs Duisdecker
    says:

    Bas,

    Hartstikke bedankt voor dit uitgebreide stuk! Je hebt het echt van alle kanten goed belicht. Mijn vraag is hiermee meer dan beantwoord.

    Ik ben ook benieuwd naar je volgende stuk!

  • Remco
    says:

    Bas,

    Wederom een goed dilema en goed onderbouwd, ik kan er geen speld tussen krijgen op dit moment!

    Ik ben zeer benieuwd naar het dilema van volgende week, wij hebben een andere mening daarover, maar dat zien we volgende week.