“Scholen moeten opleiden voor de arbeidsmarkt”

Zou het met het filosofische karakter van de feestdagen te maken hebben? Of hebben we, nu de helft van Nederland aan het bijslapen is, tijd over om van dit soort open deuren in te trappen? Jeroen van der Veer, voorzitter van het Platform Bèta Techniek van VNO-NCW heeft er in ieder geval zin in. Hij vindt dat scholen een extra beloning moeten krijgen voor het afleveren van goede technici. Een beetje “wij van wc-eend” is dat natuurlijk wel Jeroen, geef toe. Want waarom dan geen bonussen voor het afleveren van zorg of ICT starters? En passant vermeldde Jeroen ook nog even dat “scholen moeten opleiden voor de arbeidsmarkt”.

En het erge is tegenwoordig is die voorheen open deur steeds dieper in het slot aan het vallen. Niet alleen lag de verstrekking van diploma’s in het HBO dit jaar flink onder vuur, ook de salarissen aan de top en de kwaliteit van het MBO krijgen het dit jaar zwaar te verduren. Als recruiter kregen we ook dit jaar weer te maken met een groter aantal trendy, obscure afstudeerrichtingen. Het zijn er inmiddels zo veel dat je je moet afvragen of werkgevers straks nog in staat zijn al die richtingen naar waarde te schatten.

In haar jacht op studenten en de bijbehorende financiering is het onderwijs haar focus op de arbeidsmarkt uit het oog verloren. Een snelle telling bij de hogeschool in mijn eigen stad leert me dat de Hogeschool van Amsterdam alleen al 78 afstudeerrichtingen telt. Zo kan ik bij de HvA bij voorbeeld kiezen voor:

* bachelor Communicatie
* bachelor Media, Informatie en Communicatie
* bachelor Communication and Multimedia Design
* bachelor Communicatiemanagement.

Stel, je zoekt een communicatie medewerker en hebt 4 CV’s met 3 vergelijkbare jaren werkervaring maar ieder met één van bovenstaande papiertjes op zak. Kun jij dan nog rationaliseren waarom je met de één wel moet praten en de ander niet? En dan hebben we de mensen met een vergelijkbaar CV maar een marketing opleiding nog niet in ogenschouw genomen.

Door dit soort hyper-specialisatie is het diploma slechts een schamel vertrekpunt aan de start van je carrière. De echte specialisatie vindt immers pas na 2-3 jaar werk ervaring plaats. Ik denk dat veel recruiters met mij in de praktijk voor derde- en vierde-baners alleen nog maar als manier gebruiken om denkniveau te verifiëren. En zelfs daarvan moeten we met de huidige kwaliteit van ons onderwijs vragen bij stellen. Kennen we immers niet allemaal MBO’ers die in volwassenheid en oplossend vermogen hun Bachelor collega’s makkelijk voorbij streven?

Het onderwijs debat gaat op dit moment vooral over kosten en lesuren. Had ik een luisterend oor bij Marja Bijsterveld cum suis had ik hen gevraagd zich vooral bezig te houden met de missie van het onderwijs: Het ontwikkelen van talent voor de arbeidsmarkt. Versimpel het afstudeersysteem en trek niveau en competentie resultaat gelijk voor alle bachelors. Pas dan zijn wij als recruiter, en daarmee de arbeidsmarkt, geholpen.

Laat een antwoord achter aan Fitri Reactie annuleren

5 Comments
  • Rob van Elburg
    says:

    Goed stuk Thomas,

    Gelukkig zijn er ook voorbeelden in hoe het veel beter kan. De GEO/GIS is hier bijvoorbeeld mee bezig. Ook zij zien enorme tekorten terwijl NL met TomTom en Layar toch wereldwijd bekende paradepaardjes heeft.

    Men bouwt aan een nieuwe opleidingsinstelling waar diverse partijen bij betrokken zijn. De stichting Arbeidsmarkt Geo is hier zelfs voor opgericht. Hier zijn ook commerciele arbeidsmarkt partijen bij betrokken. Het kan dus zeker zeker wel!

  • Bas van de Haterd
    says:

    @Thomas: ben het eens dat het allemaal veel te specialistisch is geworden, hoewel ik me zelfs afvraag of het zo specialistisch is. Want ik ken toevallig die CMD opleidingen redelijk omdat wat van mijn vrienden die doen. Ten eerste is er een wereld van verschil tussen die van de St Joost in Breda en die van de HvA in wat men leert. Ten tweede is het zeker niet zo specialistisch als je zou denken, want communicatie en multimedia design heeft geen vak als usability…. wat volgens mij toch multimediadesign in optima forma is….
    Ik durf echter nog een andere stelling aan. We zouden NIET moeten opleiden voor de arbeidsmarkt. Tenminste, niet direct. Probleem is dat we dat nu al tijden doen en de kennis steeds verouderd is als de student daadwerkelijk op de arbeidsmarkt komt. In de IT merk ik dat alle hoogwaardige IT developers allemaal hetzelfde zeggen: je hebt niets aan de opleiding op school als het gaat om de ’talenkennis’. Allemaal talen waarmee we niet meer werken.
    Het probleem wat ik van technische bedrijven (engineering) hoor is dat men tegenwoordig niet meer het fundament onder ontwikkelingen heeft geleerd. Dat is namelijk een effect dat het ‘opleiden voor de arbeidsmarkt’ heeft. Men leert trucjes hoe je iets kan toepassen, maar als er een nieuwe technologie komt weet men het niet meer. Men is de basis kwijt, het fundament. Als ik naar mijn eigen opleiding kijk, marketing, zie ik dat ook. Ik leerde hoe je TV moest inkopen en hoe GRP’s werkte en hoe je Nielsen cijfers moest interpreteren. Ik heb mezelf geleerd hoe ik vraagtekens moest zetten bij Nielsen cijfers en door b.v. Marco Derksen en andere toppers in het vak heb ik geleerd hoe het fundament van marketing werkt. Dan kan je ineens allerlei media op waarde schatten en de toegevoegde waarde ergens van bepalen. Men moet dus vooral niet opleiden voor de arbeidsmarkt, maar opleiden voor de groei van de student!
    Tot slot nog een leuke opmerking van Rory Sutherland in één van zijn TED talks. Net als bij medicijnen blijkt dat in 70% van de gevallen een placebo net zo goed werkt. Placebo educatie is het idee dat je een goede educatie hebt gehad zet je aan toe gedegen nadenken. Dat is ook één van de hoofdredenen waarom mensen van een ‘goede universiteit’ gemiddeld beter scoren in het bedrijfsleven, want praktisch gezien is het vaak niet te bepalen dat ze een betere educatie hebben gehad 🙂

    • Nienke Waldman
      says:

      Dat ontbreken van het fundament aan kennis komt (imho) omdat te veel de focus op het HBO ligt bij competentie ontwikkeling: Hoe je te gedragen als werknemer in jouw sector.

      Op zich erg nuttig.. maar is dit niet ook wat je geacht wordt tijdens de eerste 1 a 2 jaar van je werkende leven te ontwikkelen?

      Hierin zie je ook het enorme verschil tussen een HBO-Bachelor en een WO-Bachelor. Waar het HBO zich richt op de praktische toepassing van kennis/wetenschap, richt het WO zich op de inhoud van die kennis/wetenschap en de ontwikkeling daarvan. Wat dat betreft: logisch dat je op het HBO meer te maken krijgt met Hoe in plaats van Waarom.

      En dan nog even puur on topic: Al die specialisaties zijn Onzin. Hoeveel studenten willen na 4 jaar nog precies hetzelfde beroep uitoefenen dat ze in hun achterhoofd hadden bij de studiekeuze en waartoe de opleiding specifiek diende.. (yours truly zeker niet..)

      • Bas van de Haterd
        says:

        @nienke: volgens mij praat je nu dan toch vooral over hoe je denkt dat het is en niet hoe het is. Op veel WO studies krijgen ze namelijk noch het fundament en noch de toepassing. Daar kennen ze veel achterhaalde theorieën, waar ze vervolgens niets mee kunnen (omdat ze het niet hebben leren toepassen), maar de meeste van die theorieën zijn ook nog eens zo ver achterhaald omdat de docenten de illusie hebben dat ze het vakgebied bepalen en in veel gevallen totaal niet weten waar ze over praten. Vooral bij de ‘softere’ vakgebieden als marketing/communicatie, maar ook bijvoorbeeld HR is dat het geval.
        Daarnaast hoor ik ook veel klachten over de techniek kant, dat ook daar de fundamentele kennis vaak is ingewisseld voor de toepasbare kennis, die helaas niet toepasbaar is omdat de ontwikkelingen sneller gaan dan het onderwijs.