Waarom een contract voor onbepaalde tijd hoort bij oud economisch denken

congress Trouwe Mad Men fans kunnen zich de scene vast nog wel herinneren: Duck Philips probeert Don Draper te wippen bij Sterling&Cooper, er vanuit gaande dat Draper een concurrentiebeding heeft en nergens in de New Yorkse advertising business aan de slag kan. Maar Draper heeft “no contract”: dat is de afspraak die hij eerder al maakte met Sterling & Cooper. In de bikkelharde reclamewereld van de jaren ’60 word je alleen afgerekend op je performance, en een contract met voorwaarden stelt niets voor. Draper wist dat.

Doodeng en fatalistisch
Met een nog steeds niet opgeloste economische crisis staat ook het vaste contract voor onbepaalde tijd verder onder druk. Het is nu, met een versoepeld ontslagrecht, zelfs gemakkelijker om van mensen af te komen die een contract voor onbepaalde tijd hebben, juridisch gezien.

Ook hebben we te maken met een nieuwe generatie op de arbeidsmarkt, die professioneel opgroeit in tijden van crisis en eigenlijk, door veranderende maatschappelijke en technologische verhoudingen, er helemaal niet meer van uitgaat dat er zoiets bestaat als een “baan voor het leven”. Ik durf er een goede fles wijn op te zetten dat een vast contract voor onbepaalde tijd de GenY’er eerder beangstigt dan dat hij met een blij gezicht naar de bank loopt om een hypotheek af te gaan sluiten. “Onbepaalde tijd”, dat klinkt eerder doodeng en fatalistisch dan als een prettige zekerheid waar je mee vooruit kan in het leven.

Beurswaarde keldert: bye bye met je baan
Er zijn nog wel meer argumenten aan te dragen die mijn stelling bewijzen dat een vast contract voor onbepaalde tijd onderdeel is van oud economisch denken. Wie bijvoorbeeld de beursgang van Facebook een beetje gevolgd heeft weet hoe snel het kan gaan, helemaal in de techindustrie. Nu is het niet zo, dat Facebook omdat het op de beurs nog maar de helft waard is dan tijdens de introductie, de helft van het personeel moet ontslaan. Bij het imperium van Mark Zuckerberg klotst het geld nog keurig tegen de muren omhoog, ook al geloven beleggers niet meer in het sprookje. Voor zo ongeveer ieder ander bedrijf zal dat toch net even anders lopen.

Ook al heb je een vast contract, als het bedrijf waar je werkt opeens op de beurs de helft van zijn waarde verliest, dan is het niet zo heel gek dat ook jouw baan op de tocht komt te staan. Een rechter zal in ieder geval bijzonder snel geneigd zijn om je werkgever in zijn gelijk te stellen waar het de rechtmatigheid van je ontslag betreft….

Zzp’er als multinational
Annemarie van Gaal zei het deze week weer op een congres: “De multinational van de toekomst kan een enkele zzp’er zijn met allemaal andere zzp’ ers.” Een zzp’er heeft geen contract, is flexibel, wordt vooral afgerekend op zijn performance en op de kwaliteit van zijn werk. De zzp’er is denk ik het schoolvoorbeeld van de werknemer van de toekomst: hij weet dat hij het veilig stellen van werk en het daarbij behorende inkomen, bij zichzelf moet zoeken. En bij niemand anders (hoewel, en dat juich ik van harte toe, er steeds meer goede regelingen komen die als vangnet dienen mocht je als zzp’er te maken krijgen met domme pech of dom geluk als zwangerschap).

Zoek de veiligheid van werk bij jezelf
Natuurlijk, iedereen vind het prettig om werk te hebben, zijn rekeningen te kunnen betalen, zijn kinderen te voeden en op vakantie te gaan. Een vast inkomen geeft een veilig gevoel. Maar: je moet je als persoon wel zó ontwikkelen dat je interessant blijft voor de arbeidsmarkt, met al zijn veranderingen, pieken en dalen. Dat doen heel veel mensen niet, ze klampen zich vast aan een vast contract. Dat heeft als resultaat dat er, zeker bij economische tegenwind, een bijzonder vervelende werksfeer ontstaat, zie daarover ook zeker deze post die ik eerder schreef.

Om af te sluiten: de veiligheid van werk hebben moet je niet bij je werkgever vinden, maar bij jezelf. Een contract voor onbepaalde tijd hoort bij oud economisch denken.

Laat een antwoord achter aan Ben Holewijn Reactie annuleren

5 Comments
  • Olaf Kruisinga
    says:

    Dag Jeroen,

    Leuk artikel. Wij hebben ons kantoor wel helemaal ingericht op de ‘werknemer van de toekomst’. Misschien interessant om te delen hoe dit er in de praktijk uit ziet: 

    Wij zijn een juridisch adviesbureau voor bedrijven. Wij werken vooral met jonge juristen die als ZZP’er aan ons verbonden zijn. De juristen werken op afstand voor onze klanten en kunnen zelf hun tijd indelen. De kwaliteit wordt bewaakt door senior juristen (ZZP) die het werk van de juniors beoordelen.
    De jonge juristen waarderen vooral de flexibiliteit en de mogelijkheid om hoogwaardige juridische werkervaring op te doen. Het grote voordeel voor onze klanten is dat wij -met een netwerk van ongeveer 300 juristen- op bijna elk rechtsgebied de expertise kunnen leveren. Door het werk op afstand zijn wij ook qua tarieven interessant.
    Ik kan zeggen dat wij tot nu toe alleen maar positieve ervaringen hebben met deze manier van werken.
    Nu dus maar hopen dat Annemarie van Gaal gelijk krijgt over de multinationals van de toekomst…

    Vriendelijke groet,
    Olaf.  

  • Jeroen
    says:

    Erg leuk en interessant stuk: wordt dit ook in voldoende mate gedeeld met Generatie Y-ers?
    De Y-ers die ik zoek en spreek hangen dusdanig vast aan een vast contract dat ze immobiel worden, de ZZP-er die ik bemiddel heeft een dusdanig tarief dat ik er alleen niets meer aan kan verdienen maar (erger nog) dat geen klant meer interesse heeft omdat ze zichzelf voor de hoofdprijs menen te kunnen verkopen (ik zit in de olie- en gasindustrie). Soms heb ik de indruk dat angst regeert en dat niemand zijn eigen verantwoordelijkheid neemt (‘ik ben alleen beschikbaar als ik een vast contract krijg’ en ‘ik kan echt niet voor minder dan X-EUR gaan werken’) met als gevolg dat aan aanbodzijde ook een vaccuum dreigt te onstaan.
    Het nemen van je eigen verantwoordelijkheid ben ik helemaal voor, maar vanuit welke hoek kan die boodschap het beste worden gepropageerd? 

    • Ben Holewijn
      says:

      @Jeroen Ik herken wat je zegt, vandaar ook mijn artikel. Overigens vertelde een ‘Y-er’ me gisteren dat de reden voor het eisen van een vast contract alles te maken heeft met de eisen die de bank tegenwoordig stelt bij het kopen van een huis. Zo zie je maar welke negatieve invloed banken hebben, ook op de arbeidsmarkt. 

  • Patrick Bluekens
    says:

    Hallo Ben, leuk stuk. Waar ik benieuwd naar ben is hoe jij hier binnen jouw eigen organisatie mee omgaat? Werk je ook met een zzp model met jouw ‘medewerkers’ etc.? Vind je dit model toepasbaar op een recruitment bureau? Kijk uit naar je input.

    • Ben Holewijn
      says:

      @Patrick Ja, goede vraag, en het antwoord is ‘nog niet’. Idealiter zou het moeten kunnen, maar dit vraagt in de basis een andere model dan we nu hanteren. Overigens zijn er bureaus die een dergelijke constructie hebben en volgens mij varen zij er wel bij. Dus wie weet in de toekomst….:)