De maand september is historie en daarmee kunnen we weer als eerste in Nederland iets proberen te zeggen over de ontwikkeling van het vacaturevolume in de afgelopen maand. Even tot rust komen, een paar keer diep ademhalen en daar gaat ‘ie dan: ten opzichte van verleden jaar is het vacaturevolume in de maand september met 5,8% gedaald. Barst!
Inderdaad, een heel slecht resultaat. Met name omdat vorig jaar natuurlijk ook al een ferme daling liet zien (-8,9%), zij het dat dit percentage aanzienlijk lager lag dan de omringende maanden waar de daling in 2009 ten opzichte van 2008 ruim boven de 15% lagen. Dus misschien is het allemaal nog niet al te slecht. Hoe dan ook, er is nog altijd sprake van een duidelijk dalend vacaturevolume.
Tot op heden kon ik de ontwikkeling van het vacaturevolume in een maand voor de afgelopen drie jaar tonen. Maar deze keer kan ik voor het eerst de resultaten over de afgelopen vier jaar laten zien:
Nieuwe vacatures in de maand september, 2007 – 2010
Ten opzichte van september 2007 is het vacaturevolume in 2010 ruim 28% lager. We zijn in drie jaar tijd dus bijna 30% aan vacaturevolume kwijtgeraakt. Maar desondanks is onze werkloosheid aan het dalen. Ik zal wel iets missen, maar het is voor mij volstrekt onbegrijpelijk dat een dergelijk gigantische krimp aan vacatures zonder een stevige stijging in de werkloosheid gepaard kan gaan.
Natuurlijk was onze arbeidsmarkt overspannen in 2007 en natuurlijk is het aantal plaatsen waar een vacature wordt uitgezet fors gedaald. En natuurlijk is er bij veel organisaties een stop op het aannemen van personeel afgekondigd waardoor het aantal vacatures nog verder is teruggelopen. Maar heeft deze combinatie van factoren zoveel impact dat bijna 1/3 van het het vacaturevolume verdampt zonder een gelijktijdig sterke groei van de werkloosheid? Ik kan me daar niets bij voorstellen. De werkloosheid is weliswaar gegroeid, maar we zitten feitelijk niet ver boven een evenwichtswerkloosheid, dus dat is nog altijd heel netjes. En daarmee zijn we zo’n beetje het braafste jongetje in de Euroklas.
Wie het weet mag het zeggen!
Vacature jaarvolume
Door het aantal nieuwe vacatures over de afgelopen 12 maanden bij elkaar op te tellen krijg je een getal dat is gecorrigeerd voor seizoensinvloeden.Door dit iedere maand te doen krijg je dus een beeld van het aantal nieuwe vacatures in de tijd; waarmee een proxy voor de gezondheid van de economie wordt verkregen. Een daling in het aantal vacatures suggereert een op handen zijnde afkoeling van de economie; een stijging laat een opwarming van de economie zien.
Het aantal vacatures over de periode september 2007 t/m augustus 2008 is als vertrekpunt genomen voor een index die een seizoensgecorrigeerde ontwikkeling van het vacaturevolume weergeeft. De index over die periode is 0- 100 gesteld. Verder is in grijs de doorrekening van de trend tot eind 2010 opgenomen. En dat geeft het volgende beeld:
Index vacaturevolume: september 2007/ augustus 2008 – januari 2010 / december 2010
Vorige maand schatte ik nog in dat de index op exact 70 zou eindigen, maar op basis van de resultaten van september en een herbereking van de schatting komt december op 70,3 uit. En wederom lijkt het resultaat er op te duiden dat de krimp van het vacaturevolume eind van dit jaar tot stilstand komt.
Maar of dat ook daadwerkelijk zal gaan gebeuren is hoogst onzeker. In de afgelopen weken is de koers van de Euro ten opzichte van de dollar weer omhoog geschoten. Dit heeft een zeer negatief effect op de export vanuit Europa naar landen waar de dollar als eenheid geldt. En dat is bijna de hele wereld. Met een krimpende export zal ook de productie weer tot stilstand komen. En dan zijn er nog de steeds dieper wordende recessie in de VS en de problemen in Azie en Australie. Om nog maar te zwijgen over het steeds duidelijker wordende faillissement van de PIIGS landen binnen Euroland.
De kans dat de index van het vacaturevolume in 2011 gaat stijgen schat ik daarom niet al te hoog. Misschien dat we een tijdelijke stijging te zien gaan krijgen, maar de trend zal ongetwijfeld negatiefg blijven. Wat uiteindelijk zal betekenen dat we weer verder gaan zakken; onder die magische grens van 70. Waarmee de krimp in vacaturevolume op jaarbasis dus boven de 30% gaat uitkomen ten opzichte van ijkpunt over de periode september 2007 – augustus 2008. Geen prettig vooruitzicht.
Maar wie weet gaat dit fantastische nieuwe kabinet voor een prachtige economische toekomst zorgen. Als ik al die lachebekjes zie moet dat haast wel het geval zijn. Of Rutte cum suis zijn nog veel dommer dan ik al dacht. Voorlopig zet ik mijn geld op het laatste…
Tanja Bax
says:Jammer voor Marc, maar cijfers van Jobfeed zijn volstrekt onbetrouwbaar (we hebben een week lang Jobfeed getest voor interim-vacatures; Jobfeed had slechts een fractie van het werkelijke aantal gepubliceerde interim-vacatures).
Marc Drees
says:Inderdaad; de wereld bestaat vrijwel volledig aan interim vacatures en daarmee zijn de cijfers van JobFeed volstrekt onbetrouwbaar…
Gelukkig is de wereld iets minder eenzijdig en zijn interim vacatures een fractie van het totaalaanbod. Waarmee de impact op de cijfers zoals in dit artikel worden gepresenteerd minimaal is.
Marc Drees
says:@Tanja:
Daar was weinig analysewerk voor nodig natuurlijk. Zoals gezegd zijn interim vacatures in aantal zeer beperkt ten opzichte van het totaalaanbod van online vacatures. Daarmee is de impact op enige trendmatigheid in het vacatureaanbod in de tijd evenzeer beperkt. Maar dat had ik natuurlijk al gezegd in mijn oorspronkelijke reactie op jouw frustratie over JobFeed.
Tanja Bax
says:@Marc, als statisticus moet ik je helaas diskwalificeren… (omdat het aantal interim vacatures -statistisch gesproken- significant is in het totaal aantal vacatures).
Michiel Cobben
says:Marc,
een analist met een commentaar ‘wie het weet mag het zeggen’ onder zijn cijfers, dat snap ik niet. Ook snap ik de cijfers niet, mijn gevoel (en dat van andere bezoekers zie ik) is veel positiever. Niet alleen mijn gevoel, de boekhouder van on sbedrijf was ook onder de indruk.
Kortom, analyseer eens verder en verras ons met een betere analyse. Het gaat toch regenen dit weekend…
Marc Drees
says:Godsamme, probeer je een eens sympathiek over te komen door een vraag te stellen, is het weer niet goed! En hoewel ik cijfers probeer te begrijpen lukt me dat lang niet altijd. Sorry…
En zoals je misschien al hebt gemerkt heb ik bijzonder weinig tijd gehad deze week om postings te schrijven; laat staan cijfers diepgaand te analyseren. Zakelijke en huiselijke beslommeringen zijn op dit moment zo omvangrijk dat ik maar net tijd heb om de meest relevante zaken te melden. Over ruim een week wordt overigens alles weer normaal. Hoop ik…
Michiel Cobben
says:Hoi Marc,
Sympathiek zijn je stukjes altijd, geen zorg, mijn reactie ook niet al te serieus nemen. Wel een vreemde toestand dat de laatste cijfers niet helemaal reeel lijken. Misschien is de post van Tanja BAx de moeite waard eens te analyseren, gesteld natuurlijk dat je tijd hebt, ik hoop het…
Marc Drees
says:De analyse op de suggestie van Tanje Bax is gemaakt en naar het rijk der fabelen verwezen. Jouw reactie neem ik natuurlijk wel serieus! En ik vind het eerlijk gezegd leuk om uit te vogelen wat er nou eigenlijk aan de hand is. Alleen heb ik geen plausibele verklaring voor deze specifieke situatie. Maar wat niet is kan nog k0men; ik zal met dubbele energie me op de volgende maandcijfers gaan storten…
Tanja
says:@Marc, hoe heb je mijn ‘suggestie’ geanalyseerd?
Ton
says:Marc,
Het feit dat de werkloosheid niet stijgt kent mogelijk een aantal verklaringen:
1- de grootste klappen van crisis zijn onder andere opgevangen door de flexibele schil bij bedrijven, bestaande uit flexwerkers en ZZP-ers. Niet allen hebben recht op een uitkering en komen dus ook niet terug in de statsitieken;
2- Een andere mogelijke verklaring is dat werkgevers ervoor hebben gekozen werknemers vast te houden, zelfs al was er op korte termijn niet genoeg werk (‘labor hoarding’);
3- Door de verslechterende situatie op de arbeidsmarkt besluiten ook steeds meer mensen niet op zoek te gaan naar een baan (discouraged worker effect);
4- Diezelfde verslechterende situatie leidt er ook toe dat schoolverlaters besluiten om nog niet te gaan werken maar nog een vervolgopleiding te gaan volgen;
5- Circa 70.000 personen hebben gebruik gemaakt voor de deeltijd-ww.
Marc Drees
says:Zonder uitzondering relevante punten die je aandraagt; al denk ik dat zowel labor hoarding als discouraged worker syndrome zeer beperkt zijn in Nederland. De deeltijd-WW heeft zeker een impact gehad, maar die is voor mij mogelijk voor een groot deel overlappend met labor hoarding. En als er sprake zou zijn van verlengde opleidingen dan zou een deel (1-jarige opleidingen) alsnog in de cijfers terug te vinden zijn.
En dan is er de flexibele schil, waar de flexwerkers aantoonbaar onder het niveau van voor de crisis zitten. Maar iedere flexwerker die niet als zelfstandige werkt en meer dan 12 uur per week werkt zit natuurlijk wel in de werkloosheidscijfers.
Het kan natuurlijk zijn dat het gecombineerde effect voldoende is om de werkloosheid te laten dalen terwijl het vacaturevolume ook nog steeds daalt, maar ik heb er een onbestemd gevoel bij. Aan dat gevoel heb ik niets, maar de cijfers kloppen eenvoudigweg niet. En dat is bijzonder frustrerend.
Dirk Goossens
says:het aantal plaatsen waar een vacature wordt uitgezet fors gedaald
@Marc: Klopt het dat je advertenties op vacaturesites meet in plaats van vacatures? Kunnen we mensen vinden die beamen of weerleggen dat het aantal advertenties per vacature, geplaatst op vacaturesites, daalt?
Als Knollenstein de vacature op een scherm tovert in een winkel, verstuurt via een tweet of doorzet naar een medewerker van een bedrijf dan komt ie niet in jouw grafiek voor. Je meet dus de oude wereld.
De praktijk is weerbarstig, maar in theorie is jouw grafiek, mits afgezet tegen betrouwbare arbeidsmarktindicatoren als die van het CBS, een weergave van de advertentiedifferentiatie, innovatie zo je wilt, in de arbeidsmarkt.
Goed van jou!
Marc Drees
says:Een goed punt. Het is zeker zo dat bepaalde kanalen door JobFeed niet worden gemeten (display advertising en Twitter zijn twee uitstekende voorbeelden). Maar om een impact te hebben op het vacaturevolume zal het dan wel betekenen dat de ‘oude’ kanalen niet meer worden gebruikt. En volgens mij is dat nog niet (of nauwelijks) het geval.
Dennis
says:Het vacaturevolume zegt iets over het aantal mensen dat de arbeidspool in gaat. Het feit dat de arbeidspool toch krimpt (werkloosheid neemt af), kan dan alleen worden verklaard doordat er meer mensen de pool verlaten: vergrijzing en/of mensen die opgeven met zoeken.
Ik vermoedt echter dat de vergrijzing al behoorlijk aan het toeslaan is, o.a. via vervroegde pensioenen. Het feit dat er een bodem lijkt te ontstaan in vacaturevolume is slechts een bevestiging dat de economie stabiliseert.
Overigens ziet de bovenstaande grafieken er helemaal niet meer zo dreigend uit als je de volledige linkerschaal zou weergeven. Dus van 0 tot 100% ipv 70 tot 100%. Er is immers nog wel 70% van het vacaturevolume van 2007, dus moeten wij concluderen dat de economie nog niet is overleden? Een klein beetje optimisme over de stabilisatie van de patient mag wel hoor.
Marc Drees
says:Natuurlijk is de economie niet overleden, het kan echter wel zo zijn dat de economie zich op een structureel lager niveau gaat doorzetten. En dat moet dan nog forse gevolgen gaan krijgen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Zeker als ons nog een aantal, potentieel zeer negatieve, economische ontwikkelingen te wachten staan.
Mirjam Bink
says:Het beeld dat je schetst staat lijnrecht tegen over de geluiden die ik in de markt hoor en mijn eigen ervaringen van de afgelopen maand.
Zou het kunnen zijn dat vacatures door de ruimere arbeidsmarkt wel ontstaan maar veel sneller worden ingevuld (via eigen kanalen), zodat deze nergens wordt gemeld en dus ook niet zichtbaar zijn om opgenomen te worden in de cijfers? Dat zou in ieder geval de dalende werkloosheidscijfers verklaren.
Marc Drees
says:Als er plotseling ongekend veel referral recruiting zou worden gedaan is dat een mogelijke verklaring voor een dalend online vacaturevolume met een gelijjktijdig dalend werkloosheidscijfer. De ervaring leert dat veranderingen op dit gebied zeer langzaam gaan; dus dat lijkt me een onwaarschijnlijke situatie. Vooral omdat referral recruiting in Nederland in de breedte nog altijd een weinig succesvolle vorm van recruitment is. Waar de intermediaire wereld ongetwijfeld ook blij mee zal zijn…