Een nieuw kabinet wordt samengesteld en ondertussen zitten we met veel zaken in een vacuüm. De arbeidsmarkt, die gereguleerd wordt door de overheid, wordt al een tijdje aan zijn lot overgelaten. Het politieke en bestuurlijke vacuüm levert tijd om over de arbeidsmarkt te praten en standpunten in te nemen maar helaas blijven misstanden misstanden. De wet werk en zekerheid (WWZ), de wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA), de wet aanpak schijnconstructies (WAS) en de gewijzigde aanbestedingswet op gebied van bijvoorbeeld dynamische aankoopsystemen (DAS) met de gevolgen voor inhuur van personeel, hebben grote invloed op de huidige arbeidsmarkt. Iedereen wacht af tot er weer wordt bewogen en de huidige impasse wordt doorbroken, maar een zekerheid blijft dat intermediairs een belangrijke rol spelen in de arbeidsmarktperikelen.

Helaas is in het nu bestaande vacuüm die rol van de intermediair niet altijd positief en soms zelf ronduit schadelijk. Intermediairs zijn er in vele soorten en maten en ze hebben vaak toegevoegde waarde en zijn in de loop van de jaren in Nederland behoorlijk geprofessionaliseerd, wat ze agile maakt zodat ze goed inspelen op de veranderingen die door de overheid en de samenleving worden veroorzaakt.

Grofweg voegen intermediairs waarde toe op de efficiency en met kennis en vaardigheden voegen ze waarde toe op effectiviteit. Efficiency zorgt voor een resource-deliveryfabriek met efficiënte matching, geoptimaliseerde administratieve processen en arbeidsrechtelijke constructies. De kosten van arbeid gaan omlaag door operationele excellence.  Effectiviteit wordt geleverd door intake en opleiden van mensen, intake van opdrachten, projectmanagement en matchen van vraag en aanbod zodat ook mismatches kunnen worden vervuld, vaak door poolmanagement en competence centers. Natuurlijk is iedere combinatie mogelijk.

Voor deze positieve bijdragen van intermediairs moeten zij worden beloond en branche organisaties als de ABU, NBBU en de BOVIB borgen dat de intermediairs hun werk integer doen en zorgen voor enige transparantie. De brancheorganisatie proberen hun leden op de hoogte te houden van ontwikkelingen en lobbyen in de politiek bij veranderingen die een rol spelen voor de positie van hun leden. Tot zover is er geen vuiltje aan de lucht. Toch zitten de geprofessionaliseerde en agile intermediairs in het gat van het vacuüm op de arbeidsmarkt, dat door de overheid is veroorzaakt.

De arbeidsmarkt is een door de overheid gereguleerde markt. De huidige onzekerheid maakt dat werkgevers gebruik maken van of reageren op onbedoelde gevolgen van de regulering. Tijdelijke contracten worden niet omgezet in vaste contracten maar optimaal toegepast en weer vervangen door andere mensen met tijdelijke contracten, flex-constructies worden toegepast ook als het gaat om werk waar vanuit een resource bril een vast contract logischer is. Deze reacties worden vaak vanuit een risicobeheersing ingegeven. Ook hier is het logisch dat de intermediair zijn rol speelt.

Bij bedrijven kan men betreuren dat in situaties waarin er anders dan gewenst wordt gereageerd op de regulering van de arbeidsmarkt, in sommige gevallen gebruik wordt gemaakt van intermediairs. Soms kan zelfs worden aangetoond dat het niet logisch is en het risico verkeerd wordt ingeschat, maar het is de inschatting van een bedrijf die zal worden beloond of afgestraft met de resultaten die zij behalen. Alleen de overheid en de politiek vallen verwijten te maken in het geval dat hun beleid niet resulteert in wat een samenleving vraagt van een arbeidsmarkt. Natuurlijk wordt er van de brancheorganisaties gevraagd dat zij een positieve rol spelen en hun leden juist voorlichten en borgen dat de diensten van hun leden binnen de kaders van de wet gebeuren.

Bij overheden als werkgever is het een geheel andere zaak als zij anders reageren en handelen dan gewenst. Zowel werkgever als intermediair bevinden zich dan op glad ijs. De werkgevers worden niet beloond of afgestraft voor hun resultaten en de controle komt dan van dezelfde tekortschietende overheid. Hoewel de intermediairs wettelijk in een dergelijke situatie waarschijnlijk niets onwettigs zullen doen, kan de toegevoegde waarde van de intermediair niet door de markt worden vastgesteld, omdat er geen corrigerend vermogen is bij overheden door marktwerking. Als zij geen toegevoegde waarde hebben bij iets ongewenst wat de overheden doen, is het enige wat de intermediairs nog kan helpen integriteit.

Een gemeente of een overheid die mensen inhuurt waarvan zij zelf zeggen dat dit om regulier werk gaat, is al door het gladde ijs gezakt (hoe duur het aannemen van mensen in hun geval ook moge zijn). Als zij mensen die worden ingehuurd noodgedwongen gebruik laten maken van een intermediair, is dit extra vervelend. Als de tarieven van de intermediairs dan ook buiten proporties zijn en je buiten het vacuüm dat is veroorzaakt niet van toegevoegde waarde door de intermediair kan spreken, is de intermediair ook door het gladde ijs gezakt.

Een DAS maakt dat de rol van de intermediair wellicht verschuift ten opzichte van een aanbesteding met een raamcontract met een intermediair. Uiteindelijk blijft de vraag wat de intermediair toevoegt en wat voor tarief daarbij past. Brancheorganisaties hebben een taak om hun leden juist op deze integriteitkwesties te wijzen en aan zelfregulering te doen om te borgen dat er geen misstanden zijn. Intermediairs veroorzaken zeker niet dat overheden ten onrechte mensen inhuren wat dan kwalijke gevolgen heeft, maar ze maken er wel te veel gebruik van. Soms denk ik weleens, misschien moeten overheden wel helemaal worden verboden om mensen in te huren totdat zij het vacuüm op de arbeidsmarkt met de DBA, WWZ, WAS  en DAS hebben opgelost.