Vrouwen zijn inmiddels hoger opgeleid dan mannen en toch wordt in Nederland nog geen zeven procent van de topfuncties bij beursgenoteerde bedrijven door vrouwen bekleed. Ruim vier procent minder dan het Europese gemiddelde… Het aantal vrouwen in topfuncties bij de overheid is met 16 procent niet veel beter. Nog geen tien procent van de hoogleraren en universitaire hoofddocenten is vrouw. Vrijblijvende maatregelen, als fiscale voordelen, blijken weinig effectief. Enter quota.


Eerder verschenen in Spanje, Noorwegen en Denemarken
De vakbond FNV en de Partij van de Arbeid vinden dat bedrijven wettelijk verplicht moeten worden om veertig procent van hun bestuursfuncties aan vrouwen te vergeven, zoals in Spanje, Noorwegen en Denemarken ook de (nageleefde) regel is. Twee weken geleden vroegen vijftig prominente mannen uit het bedrijfsleven en de wetenschap, in een paginagrote advertentie in het FD, minister Bos bij het ingrijpen in de financiële sector de vrouwen niet uit het oog te verliezen. Niet zo gek ook. Meer vrouwen in een bedrijf en in de directie betekent een grotere diversiteit en betere representativiteit.

Toch, als puntje bij paaltje komt, zoals minister Guusje Ter Horst (Binnenlandse Zaken, PvdA) die afgelopen zomer voorstelde om een quotum voor vrouwen in de Nederlandse politietop in te stellen, breekt de pleuris uit.

Maar het is niet eerlijk!
Het grote probleem is namelijk dat quota als onrechtvaardig worden gezien. Jegens mannen, die door hun geslacht op een tweede plaatst terecht komen, en, omgekeerd, jegens vrouwen, die opeens niet meer worden beoordeeld op basis van hun talenten en prestaties. Dat gevoel van onrechtvaardigheid hebben we, zo schrijft Rob Wijnberg in de nrc.next van woensdag 26 november, te danken aan het feit dat Nederland een meritocratische samenleving is, waarin de opvatting heerst dat de sociaal-economische positie van mensen worden bepaald door hun verdiensten (merites) en niet door afkomst, geslacht of ras.

Mannen zijn stom
Grondlegger van dit idee is de Britse filosoof John Locke. Hij meende: de maatschappij is nu eenmaal (en noodzakelijkerwijs) hiërarchisch, maar dat is prima als het gaat om prestaties en niet om zaken waar je niets aan kunt veranderen. Vanuit meritocratisch perspectief wordt met positieve discriminatie van vrouwen de onrechtvaardige situatie niet verholpen maar slechts verplaatst. Nu worden immers de mannen gediscrimineerd. Door vrouwen op dezelfde criteria – prestaties en ervaringen – te beoordelen als mannen, blijft hun achtergestelde positie gehandhaafd.

Behalve Rob Wijnberg
Wijnberg stelt dat het vrouw zijn op zich ook een merite is. Een vrouw in het bestuur brengt een betere afspiegeling van de samenleving met zich mee. Een nieuwe visie en een andere sfeer bovendien. Het is de vraag of de mannelijke collega’s van Nederland klaar zijn voor Wijnberg’s beschouwingen.

Deze post verscheen eerder op ikki.nl.