Vandaag keek CPB weer eens in haar kristallen bol. En verdraaid; de werkloosheidscijfers voor 2009 en 2010 zijn wederom fors (naar beneden) bijgesteld. En dit keer komt CPB met een uitgebreide verklaring voor haar geknoei met cijfers.

Maar eerst even het huidige giswerk van het CPB. Over 2009 wordt de gemiddelde werkloosheid 5% en voor 2010 loopt de werkloosheid op tot 6,5%. Zou het nu wel kloppen?

Eerst maar even een recapitulatie van het ‘rekenwerk’ van CPB over de afgelopen 15 maanden:

Het is best indrukwekkend om te zien hoe een instituut vol met economen, computers en rekenmodellen er werkelijk niets van weet te bakken. Ik heb er een soort macabere bewondering voor.

En, ook om te lachen, in september 2008 leek de voorspelling meer op die van december dan alle tussenliggende voorspellingen. Best wel grappig…

Maar… het CPB heeft een ‘verklaring’ voor haar broddelwerk:

Niet schrikken van al deze cijfertjes; het valt best mee.  Het zijn tenslotte economen, dus alles gaat over vraag en aanbod. In dit geval dus de vraag naar en het aanbod van werk.

In 2009 zit CPB er ‘maar’ 45.000 arbeidsplaatsen naast, met de volgende onderliggende factoren:

• De vraag naar werk was 10.000 werkplekken te hoog ingeschat. Dit kwam door een verkeerde inschatting van de impact van vergrijzing, overheidsbeleid, ontmoediging
  van herintreders en doorstuderende jongeren.
• Het aanbod van werk was 35.000 werkplekken te laag ingeschat. Dit kwam vooral omdat de beschikbare hoeveelheid werk is over meer personen is verdeeld dan verwacht. CPB ‘denkt’ dat dit komt door vrijwillige reductie van uren (spreiding over meer werknemers) en verlies van uren bij ZZP’ers die wel als zodanig bleven werken.

Voor 2010 geldt een vergelijkbaar verhaal, maar hier wordt vooral de nadruk gelegd op conjuncturele verbetering van de economische omstandigheden. Want CPB denkt dat de economie in 2010 maar liefst met 1,5% gaat groeien. Nou, dan moeten de consumenten zich wel weer helemaal suf kopen aan kapitaalgoederen, en dat is juist wat volgens het CBS niet gaat gebeuren…

Overpeinzingen
Het zou me dan ook niets verbazen als ook de huidige voorspelling onjuist blijkt te zijn. Zelfs voor 2009, terwijl dit jaar toch op een haar na gevild is. Maar een gemiddeld werkloosheid van 5% betekent dat de werkloosheid nog aanzienlijk moet oplopen. En om in 2010 een werkloosheid van gemiddeld 6,5% te halen zal ook daar de werkloosheid op enig moment tot boven de 7% moeten oplopen. Anders wordt dit gemiddelde niet gehaald.

Beide voorspellingen lijken me dan ook evenmin realistisch. Maar wat heb je aan een planbureau als die niet eens de werkloosheid voor het lopende jaar correct kan voorspellen? De Rabobank voorspelde in september nog een werkloosheid voor 2009 tussen de 4,7% en 4,8%.

Toen achtte ik dat nog veel te optimistisch, maar ondertussen lijkt het daar alsnog op uit te gaan komen. Voor de afgelopen 12 maanden (sept 2008 – oktober 2009) zitten we op dit moment op een gemiddelde werkloosheid van 4,5% (op basis van de 3-maandsgemiddelden van het CBS).

Het wordt tijd dat het CPB nieuwe computers en rekenmodellen gaat aanschaffen. Of iets minder vertrouwd op een rekenmodel en iets meer op de wereld om zich heen. Want daar gebeurt het, en die rekenmodellen zijn blijkbaar te eenvoudige en zelfs onjuiste afspiegeling van de werkelijkheid.