De vorige ronde voorspellingen heb ik thematisch aangepakt waarbij ik achtereenvolgens vacaturesites, werkloosheid, wervingssites, social media en ATS’en, intermediairs en de economie heb behandeld. En ondertussen heb ik mijn voorspellingen ten aanzien van vacaturesites tegen het licht gehouden; bepaald geen onverdeeld genoegen…

Deze keer keer kijk ik terug op de voorspellingen die ik eind 2011 heb gedaan ten aanzien van de werkloosheid. Nou maar hopen dat deze keer een wat beter rapportcijfer uit de evaluatie komt. Anders heb ik er geen zin meer in.

Opvallend is dat dit jaar ondanks alle negatieve ontwikkelingen er nog altijd arbeidsmarktonderzoekers en intermediairs zijn die (steeds holler klinkende) pogingen doen om de boodschap van structurele krapte als gevolg van de uitstroom van babyboomers levend te houden. Zij hebben er tenslotte financieel voordeel bij als onwetenden hun niet-onderbouwde gereutel voor zoete koek slikken. Een cijfermatige onderbouwing van hun ketelmuziek ontbreekt zoals te doen gebruikelijk.

Structurele krapte in een periode van stijgende werkloosheid is natuurlijk ook een volstrekt onzinnige (en misschien wel onzindelijke) positie. Een en ander laat onverlet dat er sprake is van structurele krapte in bepaalde beroepsgroepen. Alleen heeft deze krapte geen demografisch karakter; maar is gebaseerd op een mismatch tussen vraag en aanbod (primair in aard en niveau van kennis). Dit toont zich misschien wel het meest nadrukkelijk binnen het ICT werkveld.

Maar dit terzijde. Want welke voorspellingen heb ik ten aanzien van de werkloosheid gedaan en hoe zijn deze uitgepakt?

De eerste voorspelling was:

Een stijging van onze werkloosheid volgens nationale definitie tot (ver) boven de 6% lijkt ondertussen een gegeven. Het Nederlandse bedrijfsleven kan niet langer personeel hamsteren; de kans is aanzienlijk groter dat personeel versneld wordt ontslagen. Met een huidige werkloosheid van 5,8% zal een stijging in 2012 boven de 6,5% wel eens een optimistisch scenario blijken te zijn. Het zou mij niets verbazen als we in de huidige recessie met een werkloosheid van meer dan 7% geconfronteerd gaan worden in 2012.

Deze voorspelling lijkt (aanzienlijk) dichter bij de werkelijkheid te gaan eindigen dan de verwachting van de ING (6,3%) of het CPB (6,5%) eind vorig jaar. We hebben nog twee maanden van CBS werkloosheidsrapportages tegoed, maar met een huidige werkloosheid van 6,8% (CBS, oktober 2012) en een vrij steile groeicurve van de werkloosheid gedurende 2012 is het redelijk te veronderstellen dat een werkloosheid dichtbij, op of net over de 7% tot de mogelijkheden behoort. Waarmee ik zomaar de voorspellende gaven (en daarmee de volstrekt zinloze achterliggende economische modellen) van ING en CPB te kijk ga zetten… Dat wordt naar alle waarschijnlijkheid een feestje op donderdag 17 januari (de datum waarop CBS met de werkloosheidscijfers voor december 2012 komt).

Dan de tweede voorspelling:

Vooral lager opgeleide werknemers dreigen hierbij het kind van de rekening te gaan worden. Productiviteitsstijging als gevolg van vergaande automatisering, uitbestedingen van werkzaamheden naar landen met (aanzienlijk) lagere lonen en groeiende eisen in kennis en kunde zijn in ieder geval belangrijke potentiele oorzaken voor deze verwachting. Met als gevolg een relatief hoge werkloosheid onder het laag opgeleide (<MBO) deel van de potentiele beroepsbevolking.

Ook deze voorspelling is angstaanjagend correct. Er dreigt structureel banenverlies, zoals bij administratieve beroepen en verder is het lager opgeleide deel van de beroepsbevolking zwaar de klos. Dit beperkt zich zeker niet tot de jongere werklozen zoals onderstaande grafiek laat zien:

Werkloosheidsontwikkeling 35 – 45 jarigen, voortschrijdend jaargemiddelde. Q1 2001 – Q2 2012. Bron: CBS

In alle leeftijdsgroepen, met uitzondering van 55 – 65 jarigen, zijn laag opgeleide werkenden het kind van de rekening. Er zal nog geruime tijd moeten worden gewacht tot het CBS met de cijfers over het 3e en 4e kwartaal van 2012 komt, maar gezien de werkloosheidsontwikkeling tot en met oktober is het zeer waarschijnlijk dat het beeld van de opleidingsafhankelijke werkloosheid alleen maar schrijnender zal worden.

En dat brengt me bij mijn volgende voorspelling:

combinatie met vergaande bezuinigingen kan dit wel eens tot een tweedeling in de maatschappij zorgen, met als risico een sociale onrust waarvan de excessen eerder dit jaar in de UK duidelijk werden. Om nog maar te zwijgen van de rellen die vooral in Griekenland hebben plaatsgevonden. Daarnaast kan een dergelijke ontwikkeling koren op de molen van populistische bewegingen als de PVV zijn. Met een verdere polarisatie van de samenleving als gevolg. Geen optimistisch vooruitzicht.

Deze voorspelling is gelukkig niet uitgekomen. Maar laten we eerlijk zijn; de situatie in Nederland is onvergelijkbaar met die van Griekenland. Wat niet wil zeggen dat bij een verdere koopkrachtdaling en een verlies van besteedbaar inkomen door werkloosheid, gedwongen verkoop van een ‘onderwater’ woning of andere ongemakken ook ons land met social onrust zal worden geconfronteerd. Deze voorspelling zal dan ook onverkort worden doorgeschoven naar 2013 waar de kans op het uitkomen ervan weer verder is toegenomen.

Onderstaande voorspelling is natuurrlijk ook meer dan fatsoenlijk gebleken

Tegelijkertijd is, en blijft, er sprake van een krapte binnen bepaalde beroepsgroepen. Dit is vrijwel uitsluitend het gevolg van een mismatch tussen vraag en aanbod die ook in de komende jaren veelal zal blijven bestaan. Een krimpende economie zorgt ervoor dat het hierbij slechts om een vervangingsvraag gaat waardoor de problematiek zich, relatief gezien, beperkt.

Tja, het gaat best wel lekker eigenlijk deze keer.

En wat te denken van deze voorspelling:

Onze economie zal naar alle verwachting geen (serieus) herstel in 2012 laten zien. De wereldeconomie gaat in toenemende mate gebukt onder de gigantische schuldenberg waar we collectief (prive, zakelijk en overheid) mee opgezadeld zitten. De daaruit voortvloeiende financiele druk zorgt voor een bijzonder magere economische groei, als er al sprake zal zijn van enige groei in het komende jaar. Maar ook voor de daarop volgende jaren zijn de vooruitzichten ronduit somber te noemen. De huidige crisis, die feitelijk in 2008 begon, zal zich nog vele jaren doen gelden. De tijd van voor de financiele crisis komt binnen enig afzienbare termijn echt niet terug. Daarvoor zijn de problemen te structureel en te omvangrijk. En het oplossend vermogen van onze politieke ‘leiders’ te beperkt.

Bam! Ook die zit in het midden van de roos. En probeer dan eens te bedenken hoeveel ronkende onzin we van ‘onze’ politici te horen hebben gekregen over oplossingen voor de Eurocrisis of andere crises. Niets van dat al. Zolang het fundamentele probleem (de gigantische schuldenberg) niet wordt aangepakt lost helemaal niets zich op. We zitten collectief in het Japanse model. Een bijzonder onprettig vooruitzicht waardoor ik veel liever had gezien dat deze voorspelling 100% fout was gebleken.

Conclusie
Na de valse start met vacaturesites is deze aflevering er eentje om met vreugde op terug te zien. De ontwikkelingen ten aanzien van werkloosheid heb ik met meer dan gemiddelde precisie weten te voorspellen. Daarnaast zal ik nog even moeten wachten op de cijfers over heel 2012 om definitief te kunnen bepalen hoe correct deze voorspellingen waren, maar ik maak me daar bijzonder weinig zorgen over. Op naar de volgende…