Doorgaans ben ik een vredelievend persoon – dat heb je nu eenmaal met treehuggers – maar er zijn een paar zaken die mijn razernij weten op te wekken. Eén daarvan is het begrip ’talent’. Ik voer al geruime tijd een vooralsnog vergeefse strijd tegen begrippen die door extreme slijtage als gevolg van overmatig gebruik van alle betekenis zijn ontdaan en nog slechts worden gebezigd uit gemakzucht of effect-, c.q. winstbejag. Talent is er daar één van. Hoe kan het anders dat alles en iedereen tegenwoordig een ’talent’ is en wij onze nekken breken over ’talentmanagement’, ’talentontwikkeling’ en ’talentbehoud’? Sommigen draaien zichzelf eerst een poosje vast in de vraag wanneer iemand een talent is – je kunt een slechte voetballer zijn, maar toch een talent – maar ook daar is de conclusie: iedereen is een talent. En tegelijk ook niet, want nog niet iedereen heeft zijn of haar talent ontdekt. Volgt u ’t nog? Talent, het meest misbruikte woord. Waar komt deze ellende vandáán?
De schuldige voor de introductie van de term is Steve(n) Hankin, consultant van McKinsey. Het is dan 1997 (zeventien jaar geleden, ja). Kort daarop verschijnt het beroemde boek, waarna niet alleen het woord talent, maar ook de bijbehorende ‘oorlog’ erom zich definitief in het collectief onderbewuste nestelt. Oorlog. Gezien de situatie in Syrië en op nog veel meer plekken op deze wereld, een volstrekt misplaatste term. Net zo erg is dat zelfs de auteurs – niet Steve(n) Hankin, die om de een of andere reden sindsdien onvindbaar is – geen idee hebben wat het begrip inhoudt: “A certain part of talent elude description”. The Economist stelt tien jaar later, in 2006, vast dat het begrip is “hijacked by management gurus” en dat “companies do not even know how to define talent”, laat staan dat ze weten wat ze ermee aanmoeten. En wat tussen 1997 en 2006 niet gelukt is, is de afgelopen zeven jaar óók niet gelukt. In deze tijd van analytics, metrics en quantified selfs is ’talent’ nog altijd ondefinieerbaar en onmeetbaar. Nog steeds geldt de ‘definitie’ uit het boek: “You simply know it when you see it.”
MTV Music Award
De meeste mensen zijn wel ergens goed in. Sommige mensen zijn ergens héél goed in, bijvoorbeeld in apps bouwen of strategieën uitdenken. In al dan niet bizarre kookexperimenten uitvoeren, wat ook een zekere mate van creativiteit vraagt. En weer anderen zijn ergens extreem goed in, wat zij zonder uitzondering hebben bereikt door een combinatie van aanleg en héél lang héél hard oefenen. Epke Zonderland is een talent. Barbra Streisand is een talent. Vincent van Gogh was een talent. En zo zijn er nog wel meer, maar ze zijn zeldzaam. Het is het soort talenten waar veel mensen plezier aan beleven. Die ons met ontzag vervullen. Talenten zijn de uitzonderingen en voor de rest van het volk geldt: doe waar je goed in bent en doe het met inzet, desnoods met passie. Maar laat niemand jou een talent noemen, tenzij je ooit een passende Nobelprijs, een gouden Olympische medaille of – vooruit dan maar – een MTV Music Award hebt ontvangen.
In de organisatiecontext is talent een fout begrip. Tip: spreek gewoon van ‘medewerkers’. Voor mijn part ‘schaarse medewerkers’. Want als iedereen een talent is, is niemand het. Dat noemen we deflatie en daar is zelfs de Europese Centrale Bank bang voor.
Maarten Wienbelt
says:@Han,
ik ben het niet helemaal met je eens, ik zie versnellende veranderingen van management modellen en grote innovatie op HR terrein. Ik weet dat hier mensen cynisch op kunnen en zullen reageren, toch zie ik het. Ja, we gaan terug naar de middeleeuwen maar we behouden het goede en weten het slechte achter ons te laten. Alles draait om werk en productiviteit, alle tools/bouwstenen zijn er om een verbeterde arbeidsmarkt te gaan realiseren.
han mesters
says:hallo Annemarie
Mooi verhaal. Om als talent bestempeld te worden in een old school bureaucratische 20e eeuwse organisatie betekent dat je bij het behang past (cultuur) en de spelregels keurig volgt. Hetzelfde geldt opname in het MD programma. Kansen voor overleven in de 21e eeuw wereld? Vrij klein, vrees ik.
Annemarie Stel
says:Ha Han,
Dus talent is ongedefinieerd, maar gaat eigenlijk over aanpassing. Bovendien is het situationeel afhankelijk en kan in de tijd verscheidene vormen aannemen. Dat iemand er nog iets over durft te zeggen…
Annemarie Stel
says:Tjonge. Het begint met taalvervuiling en eindigt met een Wikipedia-lemma. Da’s pas co-creatie.
Dirk Goossens
says:Oorspronkelijk was talent de naam van een gewichtseenheid. Via het Latijn is dit Griekse woord in de verschillende bijbelvertalingen in de volkstaal terecht gekomen, en wel in de letterlijke betekenis als ‘bepaald gewicht aan geld’. In de gelijkenis van de talenten, Matteüs 25:14-30, wordt verteld hoe een heer zijn knechten verschillende hoeveelheden talenten toevertrouwt als hij op reis gaat. De slaven die het bedrag vermeerderd hebben, worden geprezen, de slaaf die zijn geld alleen maar goed heeft bewaard, wordt gelaakt.
Door de uitleg van dit verhaal heeft talent de betekenis gekregen van een bijzondere, aangeboren gave waarmee men woekeren moet, die men niet onbenut moet laten, of, in een betekenis die wat verder van de gelijkenis afgeraakt is: gewoon het vermogen of de bekwaamheid om iets naar behoren te doen. Vervolgens heet ook iemand met een bepaalde gave een talent.
Het woord komt al in het Middelnederlands in de tegenwoordige figuurlijke betekenis voor. De oorspronkelijke betekenis heeft nooit ingang gevonden in het Nederlands; in de Deux Aes-bijbel (1562) wordt het woord dan ook van een verklarende kanttekening voorzien en de Liesveldtbijbel (1526) vertaalt nog met pond.
Dirk Goossens
says:Karina van Dalen-Oskam & Marijke Mooijaart (2005), Nieuw bijbels lexicon
Edwin ten Veen
says:Ik zal eens proberen een definitie te geven voor Talent.
Vaardigheden zijn over het algemeen voor een deel aangeleerde werkzaamheden/taken die men doet met de mond, handen, voeten, hoofd en hart. Meestal verkregen door het toepassen van kennis (opleiding, training of cursus ondersteund met een diploma, certificaat of verklaring) en/of verkregen uit ervaring. Niet te verwarren met vaardigheden voortkomende uit persoonlijke eigenschappen (ook wel competenties genoemd) verkregen door karakter, natuur en aangeboren aanleg, bijvoorbeeld een talent.
Een talent wordt ook bepaald door de omgeving waarin een talent zich bevind. In een groep mensen met dezelfde talent/vaardigheden is de vaardigheid gewoon een vaardigheid. In een groep met minder bedeelde specifieke vaardigheden is talentvaardigheid een talent.
Het aantal combinaties die leiden tot een specifiek talent of talentvaardigheid is 52 tot de macht 6 of zo iets.
Definitie talent:
Talent is de “som” van een combinatie van aangeboren eigenschappen (ook wel competenties genoemd, vroeger) in samenhang met een bepaalde kennis, ervaring en vaardigheid die leiden tot een uitmuntende vaardigheid, een talent.
Voorbeeld: iemand met een goede hand – oog coordinatie zou dus kunnen uitblinken in lassen en microlassen. Maar iemand met hetzelfde talent/vaardigheid zou dus ook een heel goede chirurg kunnen zijn. Of iemand dus een lasser of chirurg wordt hangt dus af van de combinatie van eigenschappen, kennis, ervaring, cultuur, omgeving enz.
Grt. Edwin
wim feenstra
says:Dag Edwin, het gaat niet om de betekenis van het woord talent maar Annemarie bedoelde het breder. Hieronder dus nogmaals het begin van haar betoog;
Citaat Annemarie;Ik voer al geruime tijd een vooralsnog vergeefse strijd tegen begrippen die door extreme slijtage als gevolg van overmatig gebruik van alle betekenis zijn ontdaan en nog slechts worden gebezigd uit gemakzucht of effect-, c.q. winstbejag. Talent is er daar één van.
Edwin
says:ok, Sorry Wim, maar ergens anders vroeg men om definitie van Talent, dus heb ik puur gereageerd op de titel. Ik hoop dat mijn uitleg juist dan weer wel betekenis geeft aan het woord talent. Competentie is ook zo’n container begrip geworden waarbij de daadwerkelijke betekenis ook behoorlijk als verloren mag worden gezien.
wim feenstra
says:ja, je uitleg is zeker passend. Maar mooi om Annemarie ook te steunen in haar “strijd”. We gaan haar vol passie steunen!! (overigens betekent passie van oorsprong lijden…)
prettig weekend alvast.
Annemarie Stel
says:Het verschil tussen een ’talent’ en een ‘expert’…? Hij zegt ook dat talent is aangeboren, maar ontwikkeling vraagt. Interessant wel!
Fun Zeegers
says:Hoi Annemarie,
Ben je bekend met de onderzoeken van neuropsycholoog Erik Matser naar het fenomeen “talent”?
Thomas Waldman
says:Zijn we het nou gewoon een keer eens met elkaar?
Goed stuk!
Annemarie Stel
says:Hè bah, nee toch? Nou ja, volgende keer beter.
wim feenstra
says:en jij hebt een talent om dit eens goed op scherp te zetten.
vol “passie” breng jij “verbinding” aan om zo weer vol zingeving de dag duurzaam en boordevol inspiratie door te brengen….
goed stukje Annemarie !
Annemarie Stel
says:Dank je Wim, voor een mooi compliment! Daarom vergeef ik je die passie, verbinding, zingeving en duurzaam. 😉