In de aanloop naar Prinsjesdag en met de verkiezingen voor de Tweede Kamer in het achterhoofd is het natuurlijk niet verwonderlijk om vanuit het kabinet Rutte vrijwel uitsluitend juichgeluidjes te horen als het om de stand van de Nederlandse economie gaat. Maar getuigen opmerkingen als “de werkloosheid is in vier jaar niet zo laag geweest” nu van een correct perspectief of is er sprake van het kneden van de werkelijkheid. Het antwoord is: beide. En daarom leek het me goed om enige aandacht te besteden aan de werkelijk stand van het land.

De gezondheid van de Nederlands consument is gebaseerd op het aantal verkochte nieuwe auto’s (ACEA), het aantal verkochte woningen (Kadaster), de prijsontwikkeling van bestaande koopwoningen (Kadaster), de index voor retail non-food (CBS). De gezondheid van de Nederlandse werknemers is gebaseerd op een vijftal cijferreeksen (uitzendindex (ABU), het aantal vacatures (CBS +Jobfeed), de werkloosheid (CBS) en het aantal faillissementen (Faillissementen.com)). Voor elk van deze maandreeksen is de periode van januari 2008 tot heden genomen en een voortschrijdend maandgemiddelde (gebaseerd op het gemiddelde van 12 achtereenvolgende maanden) berekend. En als je vervolgens al die reeksen samenvoegt in één grafiek is dit het beeld:

Misère index, (2008 = 0%), januari 2008 – juni 2016

De ontwikkeling van de misère index is zonder meer uitstekend te noemen. Het dieptepunt van 2013 ligt ver achter ons en voor de optimisten onder ons begint de nullijn alweer in beeld te komen. Maar dat laat onverlet dat we nog altijd bijna 10% onder die nullijn bivakkeren, 9,0% om precies te zijn. Met het tempo van het herstel over de afgelopen zes maanden zal het nog meer dan 12 maanden duren voordat de misère index haar naam verliest en we boven die nullijn uitkomen. Da’s nog wel een behoorlijk lange tijd…

Aangezien de misère index uit maar liefst negen cijferreeksen is samengesteld is het goed om ook even stil te staan bij de onderliggende cijfertjes.

Consumentenmarkt
De ontwikkeling van de cijferreeksen van de Nederlandse consument ziet er als volgt uit:

Consumentenmarkt: procentuele verandering , 12-maands voortschrijdend maandgemiddelde, (2008 = 0%), januari 2008 – juni 2016

De trendlijn voor het aantal verkochte woningen is ondertussen ruim boven het niveau van 2008 uitgestegen. Maar dat is meteen ook de enige trendlijn die zich in het positieve territorium bevindt. De drie overige trendlijnen blijven hardnekkig in negatief gebied. De bizarre ontwikkeling van het aantal verkochte auto’s laat onverlet dat de verkopen nog altijd ruim 12% onder het niveau van 2008 liggen. De prijsindex van koopwoningen laat een stijgende lijn zien maar ligt nog altijd 14% lager. En in de trendlijn van retail non-food lijkt geen enkele beweging te krijgen, hier is sprake van een daling van ruim 16% onder het niveau van 2008.

Arbeidsmarkt
De ontwikkeling van de cijferreeksen van de Nederlandse arbeidsmarkt zien er als volgt uit:

Arbeidsmarkt: procentuele verandering, 12-maands voortschrijdend maandgemiddelde (2008 = 0%), januari 2008 – maart 2016

Nog even ter herinnering, de trendlijn van het aantal vacatures is gebaseerd op zowel de CBS als de Jobfeed cijfers. Voor meer achtergrondinformatie, zie Misère index arbeidsmarkt april 2015, correctie. Door beide cijferreeksen voor 50% mee te wegen komt hopelijk een zo realistisch mogelijk beeld van de werkelijke vacaturevolumes tot stand. De trendlijn van het aantal vacatures steekt ondertussen ruim boven het niveau van 2008 uit. Een fraai gezicht!

Ook het aantal faillissementen heeft de financiële crisis definitief achter zich gelaten. Hooguit is de recente afbuiging van de trendlijn reden tot enige zorg, maar dat natuurlijk alleen als deze ontwikkeling zich doorzet.

De trendlijn van de uitzendindex blijft zich positief ontwikkelen en is op weg naar de nullijn. Het tempo waarin dit gebeurt lijkt echter licht te vertragen, en met het huidige tempo zou het al meer dan een jaar duren voordat de nullijn wordt bereikt.

En dan komen we aan de achterblijver van alle trendlijnen; de werkloosheid. Al stijgt de trendlijn ondertussen in een hoog tempo, de afstand tot de nullijn is nog gigantisch. In het huidige tempo gaat het nog jaren duren voordat de werkloosheid op het niveau van 2008 is teruggekeerd.