De mens heeft duizenden jaren zijn vertrouwen in god gelegd. God was de autoriteit voor alles. Vanaf de verlichting is de autoriteit verschoven naar de mensen. De menselijke maat is door ons een paar honderd jaar omarmd. Toch heeft de menselijke maat die door de humanisten op de Griekse klassieke leest van Protagoras gebaseerd de langste tijd gehad volgens Yuval Noah Harari. Yuval Noah Harari is de nieuwe ster aan het firmament van de moderne geschiedschrijving. Zijn boek “Homo Deus: A Brief History of Tomorrow” verovert de wereld.

Harari laat zien dat algoritmes steeds bepalender worden in onze levens en steeds vaker de autoriteit zijn waarop wij ons baseren. Het adagium dat we zeiden: “vertrouw op jezelf, doe wat goed voelt,” wordt steeds vaker vervangen door algoritmes die we niet begrijpen en datastromen die te groot voor ons zijn om er gevoel bij te hebben. Big data naar big brother of zoals Harari dat fenomeen noemt: Dataism.

Ook bij HR en recruitment komt het dataisme steeds dichterbij. De hoeveelheid data die over mensen valt te verzamelen, is oneindig. De algoritmes die op basis van statistiek en deze data vallen te maken, gaan ons verstand ver te boven de stap om beslissingen te nemen op grond van deze algoritmes is relatief klein. Natuurlijk kan je zeggen dat “spurious correlations” (toevallige correlaties) een gevaar zijn en een correlatie nog geen oorzakelijk verband betekent. Ook zal er worden gezegd dat statistiek iets over kansen zegt, niet over individuen. Beslissingen die gemaakt zijn door aannames op basis van data en de daarmee gemaakte algoritmes, worden echter helaas al snel een feit voor individuen. De wereld waaarin recruitment nog maar is gebaseerd op bots die van kandidaat en werkgever geautomatiseerd beleefdheden uitwisselen is niet zo ver meer weg. Bekijk maar eens het profiel van Will Sims.

In de medische wereld en financiële wereld worden al veel meer beslissingen genomen op basis van data en algoritmes die niet meer te overzien zijn door een individu, maar waar wij wel op moeten blindvaren. Harari haalt het voorbeeld aan van volledig gezonde mensen die op basis van statistiek, data en genenonderzoek ingrijpende medische ingrepen laten doen zoals borstafzettingen. Hoe groot is dan de stap om carrière stappen te doen op basis van data en statistiek. Het is een kwestie van gevoel. Net als geloof in God of de wetenschap, gaan wij durven te geloven in algoritmes. Harari stelt al niet meer de vraag of, maar hoeveel.

Vooruitgang is niet tegen te houden. Niet kijken heeft geen zin als reactie wanneer je niet begrijpt wat je ziet. Ik ben dan ook een groot voorstander van data bekijken en vind dat je dit binnen HR en recruitment op ieder niveau moet doen. Natuurlijk is dat niet altijd big data of een “big thing”. De afgelopen periode heb ik een aantal keren de tool Jobdigger bekeken. Jobdigger is een concurrent van Jobfeed (wat meestal door Marc Drees wordt gebruikt bij zijn analyses op dit platform). De informatie en data uit Jobdigger kan gebruikt worden in analyses en is dus makkelijk bij allerlei plannen die worden gemaakt.

Zo kan je jezelf afvragen bij dit plaatje (uit Jobdigger) wat de toegevoegde waarde nu is van de intermediairs als het gaat om snelheid (in dit geval chauffeurs). Natuurlijk geen big data en het vertrouwen moet er zijn in de data voor dat je hierop een beslissing baseert. Dit is nog nauwelijks dataisme. Als de Intelligence Group de data van Jobdigger gebruikt om vacatures te verbeteren kan dat nuttig zijn. Net als bij conversie-verbetering van een webshop, is het constant meten en verbeteren “the name of the game” en meestal begrijpen we de data en de algoritmes nog steeds.

Maar is dat bij de “Perspectiefverklaring” die straks wordt gebruikt bij de aanvraag van hypotheken bij individuen nog steeds zo? Wie weet straks welke data en welk algoritme een rol spelen bij de verzekering die aan de hypotheek komt te hangen? Wie gaat de data en algoritmes controleren en in hoeverre is het openbaar? Wie is de autoriteit?

Ik ga mij deze weken in de feestdagen onderdompelen en ik wacht op de onnavolgbare maar altijd transparante analyses en voorspellingen van Marc Drees. Ik doe het boek van Harari cadeau aan een aantal vrienden en voorspel dat we komend jaar weer een stap dichter bij het dataisme zijn. Ook wens ik iedereen natuurlijk fijne feestdagen zonder data overflow.