In maart van dit jaar heb ik betoogd dat ik de Jubelindex*, de kwartaalaflevering over de polsslag van het land op basis van een fors aantal economische reeksen, voortaan zonder het vacaturevolume ga berekenen. De trendlijn van het vacaturevolume (zie hieronder bij het onderdeel Arbeidsmarkt) is zodanig afwijkend van enige andere trendlijn dat hier sprake lijkt te zijn van een probleem met de kwaliteit van de onderliggende data. En om die reden is het beter om deze trendlijn (voorlopig) niet in de vergelijking met andere trendlijnen te betrekken.
De Jubelindex is een indicatie van de gezondheid van de Nederlandse consument/werknemer op basis van niet minder dan een achttal cijferreeksen*. En dat ziet er zo uit:
Misere-index & Jubelindex, (2008 = 0%), januari 2008 – juni 2023 (zonder vacaturevolume)
De tijd van de Misère-index is niet meer dan een vage herinnering uit een ver verleden en het tijdperk van de Jubelindex lijkt voorlopig nog wel even door te gaan, ook al is er een duidelijke neergaande trend zichtbaar. De enige schaarste die we nu ervaren, is dat de omvang van onze beroepsbevolking (plus arbeidsmigranten) onvoldoende is om aan de huidge vraag te voldoen.
We zijn ondertussen de grenswaarde van +30% ruim gepasseerd, terwijl er zich bij onze buren nog altijd een brute oorlog afspeelt. Maar de Jubelindex trekt zich nergens wat van aan. Nauwelijks voorstelbaar, maar de cijfers liegen niet (tenzij afkomstig van Poetin). En dat terwijl een hoge energieprijs gekoppeld aan een volstrekt uit de hand gelopen inflatie een nieuwe vorm van armoede heeft geintroduceerd, de armoede waardoor je je niet meer behagelijk kan voelen in je eigen huis. Dat zit toch heel fundamenteel in de de Maslow hierarchie aan de onderzijde. Maar in Nederland is het niet langer vanzelfsprekend…
Aangezien de Jubelindex uit maar liefst negen cijferreeksen is samengesteld, is het goed om ook even stil te staan bij de onderliggende cijfertjes die gezamenlijk tot bovenstaande grafiek leiden.En dat doen we in twee categorieën; de consumentenmarkt en de arbeidsmarkt.
Consumentenmarkt
De ontwikkeling van de cijferreeksen van de Nederlandse consumentenmarkt ziet er als volgt uit:
Consumentenmarkt: procentuele verandering , 12-maands voortschrijdend maandgemiddelde, (2008 = 0%), januari 2008 – juni 2023
De gezondheid van de Nederlandse consumentenmarkt is gebaseerd op:
de prijsontwikkeling van bestaande koopwoningen (Kadaster),
het aantal verkochte woningen (Kadaster),
het aantal verkochte nieuwe auto’s (ACEA),
de index voor retail non-food (CBS).
De prijsontwikkeling van de woningmarkt laat zien dat de piek ondertussen alweer even achter ons ligt en dat de daling zich voortzet. Niets om ons zorgen te maken, tenzij je je rijk heb gerekend met de waardering van een jaar geleden. Dan is zelfs een kleine daling nog heel vervelend. Zeker tegen de achtergrond van stijgende financieringskosten.
De trendlijn voor het aantal verkochte woningen lijkt haar vrije val te hebben beëindigd en is op weg naar de nullijn. En daarmee zijn we weer terug waar we in 2008 mee begonnen, waarmee de markt bepaald niet in elkaar is gezakt maar meer dan gezond is. Alleen niet meer zo extreem gezond als een aantal jaar geleden.
De autosector heeft de weg naar boven weer gevonden en richt haar ambitie op het bereiken van de –20% grens. Waarmee nog altijd scherp duidelijk is dat we er wat betreft de nieuwe autoverkopen nog lang niet zijn. Maar als zelfs Duitsland en Frankrijk nog in de min acteren dan hoeven wij ons misschien niet al teveel zorgen te maken.
En dan is er de retail non-food. Dit is de minst dynamische trendlijn van de vier trendlijnen in deze categorie. Maar wel een trendlijn die alweer enige tijd in de plus acteert. En dat is gezien de aanslag van online retail toch wel een heel grote verdienste!
Allles bij elkaar hebben we een grafiek met drie trendlijnen in de plus (aantal en prijs koopwoningen, retail non-food) en één in de min (auto’s). De gezamenlijke trendlijnen laten voor juni 2023 een score van +8,1% zien. Het is stevige plus en dat is in deze tijd altijd iets om blij over te zijn.
Arbeidsmarkt
De ontwikkeling van de cijferreeksen van de Nederlandse arbeidsmarkt zien er als volgt uit:
Arbeidsmarkt: procentuele verandering, 12-maands voortschrijdend maandgemiddelde (2008 = 0%), januari 2008 – juni 2023
De gezondheid van de Nederlandse arbeidsmarkt is gebaseerd op een vijftal cijferreeksen:
het aantal vacatures (van het CBS en van Jobfeed (Textkernel)),het aantal faillissementen (Faillissementen.com),
de uitzendindex (ABU),
de werkloosheid (CBS).
De trendlijn van het vacaturevolume wordt hierboven gepresenteerd maar de trendlijn doet niet langer mee in de berekening van de Jubelindex. Uit bovenstaande grafiek is ook meteen duidelijk waarom dit is gedaan. Deze trendlijn lijkt volledig losgejubeld van de werkelijkheid; hetzij door nog niet-onderkende activiteiten van marktpartijen of door een onvoldoende filtering van het bruto vacaturevolume door Textkernel/Jobfeed. Desondanks kan de trendlijn nog wel interessante informatie bevatten, indien we er vanuit gaan dat de eventuele oorzaken niet significant in omvang veranderen in de loop van de tijd. De trendlijn laat in ieder geval een daling zien die ook bij de overige trendlijnen van de Arbeidsmarkt zichtbaar is.
De trendlijn voor faillissementen is na een periode van lichte stijging weer geruime tijd aan het dalen. De verschillen zijn echter minimaal en op zich is het aantal faillissementen op dit moment in duidelijk betere staat in vergelijking met het nulpunt in 2008. Een plus voor faillissementen betekent minder faillissementen dan in 2008. Het gaat dus goed/redelijk/beter met de Nederlandse bedrijven.
De uitzendindex vertoon ondertussen alweer enige tijd een neergaande lijn. Een treurige zaak en voor de kenners ook een belangrijk signaal van mogelijke omslag in de economie. De uitzendindex loopt gebruikelijk een aantal maanden voor op negatieve signalen bij de andere trendlijnen en is dus een belangrijke indicator. Ik stel een commissie van wijze mannen onder leiding van Rutte voor om met haviksogen naar de voortgang van alle trendlijnen te loeren om bij een eerste negatief signaal de noodklok te luiden.
De trendlijn van de werkloosheid alweer geruime tijd boven de nullijn van 2008 uitgekomen en dat is zonder meer een gunstige ontwikkeling. De winst is nog fragiel en het signaal van de uitzendindex kan weleens richtinggevend zijn voor de werkloosheidsindex. En hoewel de winst niet zo groot is zijn de gevolgen voor de BV Nederland niet bepaald voordelig; namelijk een schrijnend gebrek aan passende arbeidscapaciteit. En dat laat zich binnen steeds meer sectoren zien. Zowel aan handjes als hersentjes is een schromelijk tekort.
*De jubelindex is een indicatie van de gezondheid van de Nederlandse consument en de Nederlandse werknemer op basis van de volgende cijferreeksen:
- de prijsontwikkeling van bestaande koopwoningen (Kadaster),
- het aantal verkochte woningen (Kadaster),
- het aantal verkochte nieuwe auto’s (ACEA),
- de index voor retail non-food (CBS),
- het aantal vacatures van het CBS,
het aantal vacatures van Jobfeed (CBS/Textkernel),- het aantal faillissementen (Faillissementen.com),
- de uitzendindex (ABU),
- de werkloosheid (CBS).