In maart van 2023 heb ik betoogd dat ik de Jubel-/misère-index*, de kwartaalaflevering over de polsslag van het land op basis van een fors aantal economische reeksen, voortaan zonder het vacaturevolume ga berekenen. En dit blijft nog altijd de situatie; het vacaturevolume is nog steeds een extreme outlier als het om de diverse economische indicatoren gaat.
De jubelindex is een indicatie van de gezondheid van de Nederlandse consument/werknemer op basis van maar liefst acht cijferreeksen*. En dat ziet er zo uit:
Jubel-/misère-index, (2008 = 0%), januari 2008 – september 2024 (zonder vacaturevolume)
We leven sinds Q2 van 2017 onder het regime van de Jubelindex, al zal vrijwel geen Nederlander het idee hebben dat het sindsdien hem/haar/x beter beter is vergaan. Het gejubel blijft ruim onder de 10% hangen, de laatste kwartalen blijft de index tussen de 6% al gaat de jubelindex weer heel lichtjes omhoog. Helaas zijn de oorlogsgoden ons niet goed gezind met potentieel langdurige conflicten in Oekraïne en het Midden-Oosten die beiden het risico hebben een uit te groeien tot nog meer onheil. En hoe kan onder dit gesternte zich een gezonde economie ontwikkelen?
Aangezien de jubel-index uit maar liefst acht cijferreeksen is samengesteld, is het goed om ook even stil te staan bij de onderliggende cijfertjes die gezamenlijk tot bovenstaande grafiek leiden.En dat doen we in twee categorieën; de consumentenmarkt en de arbeidsmarkt.
Consumentenmarkt
De ontwikkeling van de cijferreeksen van de Nederlandse consumentenmarkt ziet er als volgt uit:
Consumentenmarkt: procentuele verandering , 12-maands voortschrijdend maandgemiddelde, (2008 = 0%), januari 2008 – september 2024
De gezondheid van de Nederlandse consumentenmarkt is gebaseerd op:
de prijsontwikkeling van bestaande koopwoningen (Kadaster),
het aantal verkochte woningen (Kadaster),
het aantal verkochte nieuwe auto’s (ACEA),
de index voor retail non-food (CBS).
De prijsontwikkeling van de woningmarkt laat een zich versnellende stijging zien. Arme huidige koopwoningzoekers.
De trendlijn voor het aantal verkochte woningen is ondertussen gestegen naar boven de 7%. Deze trendlijn zou een stuk hoger zijn als er eindelijk weer meer woningen gebouwd kunnen gaan worden… Maar daar zit natuurlijk ook nog een arbeidshaakje aan. Want wie gaan al die huizen bouwen?
De trendlijn voor de autosector is er één van voortdurende droefenis. Ondertussen is de trendlijn al bijna op –28% gekomen en dat moet dus in de sector toch wel gevoeld worden. Overigens is dit een internationaal probleem, want ons omringende Europese landen voelen dezelfde pijn.
En dan is er de retail non-food. Dit is de minst dynamische trendlijn van de vier trendlijnen in deze categorie. Maar wel een trendlijn die alweer enige tijd in de plus acteert. En dat is gezien de aanslag door online retail toch wel een heel grote verdienste!
Alles bij elkaar hebben we een grafiek met drie trendlijnen in de plus (prijs koopwoningen, retail non-food, aantal verkochte koopwoningen) en één in de min (auto’s). De gezamenlijke trendlijnen laten voor Q3 2024 een score van +11,3% zien, een kleine stijging ten opzichte van Q2 (10,7%).
Arbeidsmarkt
De ontwikkeling van de cijferreeksen van de Nederlandse arbeidsmarkt zien er als volgt uit:
Arbeidsmarkt: procentuele verandering, 12-maands voortschrijdend maandgemiddelde (2008 = 0%), januari 2008 – september 2024
De gezondheid van de Nederlandse arbeidsmarkt is gebaseerd op een vijftal cijferreeksen:
het aantal vacatures (van het CBS en van Jobs Data (Textkernel)),het aantal faillissementen (Faillissementen.com),
de uitzendindex (ABU),
de werkloosheid (CBS).
De trendlijn van het vacaturevolume wordt hierboven gepresenteerd maar de trendlijn doet niet langer mee in de berekening van de Jubelindex. Uit bovenstaande grafiek is ook meteen duidelijk waarom dit is gedaan. Deze trendlijn lijkt volledig losgejubeld van de werkelijkheid; hetzij door nog niet-onderkende activiteiten van marktpartijen of door een onvoldoende filtering van het bruto vacaturevolume door Textkernel/Jobs Data. Desondanks kan de trendlijn nog wel interessante informatie bevatten, indien we er vanuit gaan dat de eventuele oorzaken niet significant in omvang veranderen in de loop van de tijd. De trendlijn laat al geruime tijd een stijging zien.
De trendlijn voor faillissementen blijft dalen . Op zich is het aantal faillissementen op dit moment in duidelijk betere staat in vergelijking met het nulpunt in 2008. Een plus voor faillissementen betekent tenslotte minder faillissementen dan in 2008. Het gaat dus goed met de Nederlandse bedrijfsleven, maar de trend is wel in de verkeerde richting.
De uitzendindex vertoont al jaren een neergaande lijn. Maar in tegenstelling tot de verwachting is er geen sprake van een recessie, een redelijke verwachting bij een langdurige krimp van de uitzendindex.
De trendlijn van de werkloosheid beweegt zich alweer geruime tijd ruim boven de nullijn van 2008 en dat is zonder meer een gunstige ontwikkeling. Maar tegen de achtergrond van een zeer krappe arbeidsmarkt is een lage werkloosheid niet perse een positief signaal. Want hoe economische groei te bewerkstelligen als je arbeidscapaciteit vrijwel volledig is uitgenut? Moeten we maar hopen op de zegeningen van AI en onze privacy en copyright verkwanselen?
Alles bij elkaar hebben we een grafiek met twee trendlijnen in de plus (faillissementen en werkloosheid) en één in de min (uitzenden). De gezamenlijke trendlijnen laten voor Q3 2024 een score van +1,6% zien, een daling met 1,4% vergeleken met Q2 2024 (3,0%).
*De Jubel-/misère-index is een indicatie van de gezondheid van de Nederlandse consument en de Nederlandse werknemer op basis van de volgende cijferreeksen:
- de prijsontwikkeling van bestaande koopwoningen (Kadaster),
- het aantal verkochte woningen (Kadaster),
- het aantal verkochte nieuwe auto’s (ACEA),
- de index voor retail non-food (CBS),
het aantal vacatures van het CBS,
het aantal vacatures van Jobs Data (CBS/Textkernel),- het aantal faillissementen (Faillissementen.com),
- de uitzendindex (ABU),
- de werkloosheid (CBS).