Dit is een gevaarlijke blog….. de kans dat ik gelijk heb komt overeen met de kans dat het CPB er flink naast zit. Ook de cijfers van Amerika geven een beeld dat wat ik ga schrijven niet juist is. Maar toch, met mijn gezonde verstand kan ik het namelijk niet visualiseren.
Volgens het CPB groeien we in 2009/2010, de komende 24 maanden, van 300 naar 675duizend werklozen. Dat is een index van 225 en een autonome groei van het aantal werklozen van 15.625 per maand. Uitgaande van het feit dat dit niet lineair gebeurt en de werkloosheid op dit moment nog niet zo hard stijgt (laatste 3 maanden met 7.000 personen) dan zou de werkloosheidsfiguur van het CBS er zo uit gaan zien (het betere knip en plak werk). 
De moeilijkheid ligt in het woord ‘autonome groei’. Bijna 16.000 ontslagen per maand dat kan wel. Maar dat alle werklozen die erbij komen blijvend werkloos zijn, daar knelt voor mij de schoen. Zo maar wat gedachten:
• Een grote groep van mensen die nu hun baan verliezen, gaan met (vervroegd) pensioen. Dit ook mede ingegeven door de vergrijzing. Deze personen zien we niet meer terug in de grafieken van het CPB en CBS.
• Van de hoog opgeleiden en de ‘oudere’ werknemers die werkloos worden, zal een groep besluiten om zzp’er te worden. Ook deze zien we niet meer terug in de grafieken van het CPB en CBS.
• Op dit moment vindt, al naar gelang regio en opleidingsniveau, tussen de 60 en 85 procent van de nieuwe werklozen binnen 1 maand een nieuwe baan. Laten we uitgaan van het ‘worst case scenario’. Slechts de helft (50%) van de werklozen vindt de komende jaren een nieuwe baan.
• Gen Y. Deze groep zal waarschijnlijk (we weten het nog niet) moeilijker aan een baan komen. Maar deze groep redt het wel (het is niet voor niets Gen Y). Deze gaat meer en langer solliciteren (en vindt uiteindelijk ook een baan), gaat doorstuderen, voor zich zelf beginnen of gaat reizen. Massale jeugdwerkeloosheid zullen we niet terug zien komen in de cijfers de komende 2 jaar.
• En dan hebben we nog zo’n 200.000 openstaande vacatures. Dit zal in de komende twee jaar dalen naar misschien wel 75.000 openstaande vacatures. Zeker als de nieuwe wet van Donner zijn beoogde effect heeft dat werklozen na 1 jaar al het werk moeten accepteren. Een deel van de openstaande vacatures zal daadwerkelijk ingevuld worden.
Al met al… om elke maand een autonome groei van ruim 15.000 werklozen te realiseren, moeten er misschien wel 50.000 mensen per maand ontslagen/werkloos worden.
+ 50.000 ontslagen of werkloos
– 25.000 (vindt een baan)
– 10.000 (gaat met pensioen)
– 3.000 (wordt zzp’er)
+ 3.000 (Gen Y)
Maakt 15.000 personen per maand.
Ik geef het ruiterlijk toe. Een beetje natte vingerwerk. Maar leg mij anders eens uit hoe we anders aan zoveel werklozen moeten komen in zo weinig tijd, rekening houdend met zzp’ers, openstaande vacatures, vergrijzing en GenY. Als de voorspelling van het CPB klopt, dan gaan we echt een ‘bijzondere’ tijd tegemoet.
Dit gastblog is geschreven door Geert-Jan Waasdorp, oprichter Intelligence Group. Onderzoeks- en advuesbureau op gebied van (internationale) arbeidsmarktcommunicatie en recruitment
Marco Hendrikse
says:Vandaag de toelichting van het CPB en de publicatie van het CEP. Daaruit een aantal interessante punten ten aanzien van bovenstaande discussie.
Zo verwacht het CPB dat het aantal zzp’ers gaat teruglopen. Interssanter nog: het aantal opdrachten voor zzp’ers zal teruglopen. “Een aantal van de ZZP’ers die meer dan 12 uur per week willen werken zal hierdoor voor minder dan 12 uur per week werk hebben. Daarmee gaan ze volgens de huidige definities tot de werkloze beroepsbevolking behoren.” Een deelverklaring dus voor de stijgende werkloosheid.
Daarnaast stipt het CPB aan dat de werkgelegenheidsontwikkeling vertraagd reageert op economische ontwikkelingen. Pas in de loop van dit en volgend jaar komen de echte ontslaggolven.
Als laatste worden de uitzendkrachten aangehaald. Deze worden nu massaal aan de kant gezet cq komen niet meer aan het werk. In principe komen ze niet in de ontslagcijfers voor. Het betreft echter honderduizenden uitzendkrachten die nu niet (meer) aan een (uitzend-)baan komen. En dus werkloos worden.
Misschien ten overvloede. Ik wacht ook eerst maar eens af of de voorspellingen van het CPB bewaarheid worden (en ga daarin dus wel met Geet Jan mee). Wel wil ik de discussie van wat extra gewicht voorzien door overwegingen en onderbouwingen aan te dragen.
Bas van de Haterd
says:@Geert-Jan: eens, mooie berekening. Vooral puntje 1 is volgens mij heel erg significant.
Overigens heeft recent een kwart van de schoolverlaters aangegeven vanwege de crisis nog even door te willen studeren, dus daar valt ook nog een stukje weg geloof ik.
Geert-Jan Waasdorp
says:@Marco,
ik ben uitgegaan van ruim 20 procent jeugdwerkloosheid ((24 x 3duizend = 82 duizend)/350duizend = 23,4%) onder puntje GenY.
Al met al is de strekking van het verhaal met name dat er wel heel veel mensen hun baan moeten verliezen cq. niet aan een baan moeten kunnen komen om tot 675.000 te komen.
Marco Hendrikse
says:Geert Jan,
Ik mis toch een beetje de cijfers van de schoolverlaters. De komende twee jaar ronden ruim een half miljoen scholieren en studenten een opleiding af (exclusief voortgezet onderwijs, waarvan over het algemeen ook een klein deel zich meldt op de arbeidsmarkt en exclusief drop-outs). Ongeveer eenderde zal verder studeren. Wat betekent dat nog altijd zo’n 350.000 starters zich op de arbeidsmarkt melden. Hiervan zal weer een deel voor zichtzelf beginnen of een bestaande vacature vervullen. Maar niet iedereen zal direct aan het werk komen.
Daarnaast is er nog het effect dat als de partner ontslagen wordt de nog net werkende partner zich op de arbeidsmarkt begeeft om het terugval in inkomen te compenseren. Op het moment dat deze persoon zich inschrijft als werkzoekende voor een baan van meer dan 12 uur per week wordt deze (ook) weer tot de werklozen gerekend.
Nu is even de vraag – ik ben er niet ingedoken – wat het CPB als definitie voor werkloosheid aanhoudt. Het CBS rekent immers personen die werk zoeken voor minder dna 12 uur per week, niet mee als werkloze. Als het CPB dit wel doet, is vanuit de definitie al een stijging van de werkloosheid te verklaren…
Marc Drees
says:@Chris:
Gen Y-ers gaan in verbazing rondkijken en vragen zich af wat er nu toch is gebeurd. Waren zij niet die generatie die het bedrijfsleven overrompelend zou veranderen? Jawel, maar soms zijn er nog veel grotere overrompelingen. Zoals een kraterende economie…
Chris Stapper
says:Leuk stuk Geert-Jan! Het werkt op mij erg relativerend om te lezen hoe veel mensen een andere baan vinden, ZZP’er worden, enzovoorts.
Ik hoop namens heel Gen Y dat we deze crisis gaan gebruiken om hele mooie dingen te doen. Dat de afstudeerders van ondernemerschap een mooi bedrijf gaan oprichten, dat mijn junior-P&O-ers ze daarbij gaan helpen. En dat mijn medefilosofen een paar mooie boeken schrijven over de verantwoordelijkheid van bedrijven en hoe-een-crisis-te-voorkomen met ethiek en andere business modellen.
Aangesproken Gen Y-ers mogen zich bij mij melden en dan maak ik mooi reclame voor het initiatief.
Marc Drees
says:@Geert-Jan:
Eerlijk gezegd denk ik dat de rekenmethodes van het CPB niet toereikend zijn in een zeer dynamische markt. En dat is precies de situatie waarin wij ons nu bevinden. Langzame, min of meer lineaire veranderingen lijken het domein van het CPB. De snelheid waarmee de economie in elkaar is gedonderd valt waarschijnlijk buiten het bereik van de applicaties waarmee CPB rekent.
Het fundamentele punt is natuurlijk of CPB het deze keer wel juist kan voorspellen. Want hoewel de ministers over elkaar duikelen om de CPB voorspellingen als een werkelijkheid te presenteren, blijven het nog altijd voorspellingen.
Het mooie van voorspellingen is dat ze niet uit hoeven te komen. En het mooie van CPB voorspellingen is dat we binnenkort wel weer nieuwe cijfers kunnen verwachten. Maar op het moment dat die cijfers uitkomen zijn ze in mijn optiek alweer achterhaald. Vooral omdat de voor die cijfers gebruikte parameters enkele maanden oud zijn. Wat in een sterk bewegende markt per direct een zinloze voorspelling oplevert.