In een discussie met Simon Asselbergs heb ik aangegeven wel eens naar wat scenario’s van de vergrijzing te gaan kijken, als ik daar zin in had en tijd voor kon maken. Immers, de cijfers liegen er niet om. Scenario’s, want er zijn nu eenmaal teveel zaken die je niet met zekerheid kan voorspellen. Mogelijke zaken die gaan gebeuren, maar het kan ook volledig omslaan als er ook maar iets net anders gebeurt. En er zijn scenario’s waarvan ik geen idee heb of het links of rechtsaf zal gaan. Het zijn dus maar filosofische gedachtengangen, op basis van gevoel en gezond verstand.
Het is de bedoeling deze één voor één los uit te werken in de vorm van artikelen. Ik doe vast een voorzet en ik ben benieuwd welke aanvullende scenario’s er ook nog mogelijk zijn in jullie optiek.
Scenario 1: Door afname van de beroepsbevolking lossen de files bijna geheel op.
Scenario 2: Er is geen groei meer, doordat we topzwaar worden.
Scenario 3: Er komt massa immigratie, omdat we niet veranderen en hetzelfde werk per sé willen blijven doen met hetzelfde aantal mensen.
Scenario 4: Productiviteitsstijgingen doordat we ineens zien dat we veel slimmer kunnen werken en die uittredende mensen eigenlijk niet nodig hebben. Niet dat ze nu geen nuttig werk doen, maar we doen zoveel dubbel werk.
Scenario 5: Een grote daling van de overheidsuitgaven door een sterke krimp van het aantal ambtenaren. Door de vergrijzing kunnen ze gewoon niet meer aan het personeel komen en er wordt dus besloten om minder beleid te gaan maken en meer over te laten aan de professionals. Omdat de overgrote meerderheid van het geld van de overheid vast zit in salarissen en gebouwen kan dit een grote besparing met zich mee brengen.
Scenario 6: Ontsparing, aangezien de oudere veel meer sparen dan de jongeren en bereid waren eerst te werken en dan te consumeren.
Scenario 7: Trek naar binnensteden en trek naar platteland. De kans bestaat dat ouderen zich geborgen willen voelen en naar de steden trekken, dicht bij elkaar. Echter is de kans ook groot aanwezig dat er een trek naar het platteland komt, juist omdat ze nu niet meer elke dag naar het werk op en neer moeten en dus in de natuur kunnen gaan wonen. Ook bestaat de kans dat de werkende, vanwege de afnemende files, weer in het rustieke deel van Nederland gaan wonen.
Scenario 8: De zorg wordt onbetaalbaar door de grote toename in de vraag. Dit zal een heel ander zorgstelsel tot gevolg hebben, waar meerdere scenario’s mogelijk zijn. De één is een duidelijke tweedeling, de ander is een grote innovatiesprong in de zorg waardoor de efficiency met 100% toeneemt.
Scenario 9: De huizenmarkt zal instorten doordat na de vergrijzing (ongeveer 15 jaar later) deze groep deze wereld zal verlaten en er dus veel huizen vrij komen.
Scenario 10: De generatiekloof wordt groter en groter. De jongeren zullen zich irriteren aan de traagheid van ouderen (in het verkeer, in de winkel, etc), terwijl de druk op de schouders van de jongeren groter wordt. Een vertraging van de maatschappij is mogelijk doordat de druk om snel dingen te doen vervalt bij de gepensioeneerden.
Scenario 11: Een jarenlange daling van de beurskoersen door onttrekking pensioenen. Immers, de pensioenfondsen zijn de grootste beleggers en hoewel ze geld genoeg in kas hebben komt nu de grote uitkering. Hiervoor was gespaard en belegd en nu dat geld gebruikt moet worden om te consumeren zullen de beurskoersen dalen.
Scenario 12: Een grote stijging van de consumptie van ouderen. Geld overlaten voor een erfenis is vaak niet meer nodig, de jeugd heeft genoeg. Het geld mag dus helemaal opgemaakt worden en zal dat in veel gevallen ook. Doordat de baby boomers veel gespaard hebben komt er dus veel geld vrij dat gestoken zal worden in leisure en luxe.
Scenario 13: ZZP’ers, netwerken en zwermen. Er kan een grote toename van ZZP’ers gezien worden, die nog werken wanneer ze willen en wanneer het ze uitkomt. Die zich verenigen in netwerken en als zwermen optreden, zonder de overhead van grote bedrijven.
Zoals ik eerder al zei: het zijn mogelijke, filosofisch ingestoken, scenario’s welke ik nog veel meer zal uitwerken de komende weken/maanden. Hierbij zal ik vooral ook kijken naar de impact op de arbeidsmarkt van al deze scenario’s. En niet allemaal zullen ze uitkomen, sterker, een aantal zijn tegenstrijdig aan elkaar. Zijn er nog meer scenario’s waarover jullie willen dat ik ga filosoferen?