Gisteren gebeurde er iets merkwaardigs op de Amerikaanse beurs. Een forse stijging van de Dow Jones op ‘positief’ macro-economisch nieuws. Maar wat was dat positieve nieuws dan? Naast Chinese cijfers waren er de ‘meevallende’ cijfers van de initiele aanvragen voor een werkloosheidsuitkering.
En vielen die cijfers dan mee? Nee! Maar ze waren minder slecht dan van tevoren werd gevreesd… En dat levert tegenwoordig dus een sterke stijging van de beurs op. Heel merkwaardig. Nieuwsgierig geworden ben ik in de in de cijfers gedoken van het Department of Labor (DoL). En dat levert een interessant beeld op.
Wekelijks publiceert het DoL cijfers over de initiele aanvragen. Daarbij worden twee cijfers geboden: niet-gecorrigeerde en seizoensgecorrigeerde initele aanvragen. Met de niet-gecorrigeerde cijfers heb ik ook nog een voortschrijdend jaarvolume berekend, waardoor eventuele seizoensinvloeden worden uitgeschakeld. En dat levert het volgende beeld op;
DoL: initiele werkloosheidsaanvragen, 2007 – 2010
De niet-gecorrigeerde cijfers zijn de dunne lichtgrijze lijn, de cijfers met seizoenscorrectie de dikke grijze lijn en het voortschrijdend jaarvolume de dikke rode lijn.
Opvallend zijn de jaarlijkse pieken in de niet-gecorrigeerde cijfers rond de jaarwisseling. Deze doen zich keurig in ieder jaar voor; waarbij de pieken in 2009 en 2010 extreem hoog zijn in vergelijking met voorgaande jaren.
Het jaar 2007 was een gezond jaar voor de arbeidsmarkt in de VS. Afgezien van de groeiende ellende met de hypotheken was er sprake van een stevig draaiende economie die pas in het tweede kwartaal van 2008 begon te sputteren. En dat is ook te zien in het aantal initiale werkloosheidsaanvragen. In het begin schommelen deze rond de 330.000 per week. Een astronomisch getal voor Nederlandse begrippen, maar we hebben het hier wel over een heel, heel groot land.
De impact van de financiele crisis op de arbeidsmarkt is bijzonder duidelijk te zien in de tweede helft van 2008. Het aantal niet-gecorrigeerde aanvragen explodeert tot rond de 700.000 per week. Na de traditionele piek van de jaarwisseling zakt dit getal gelukkig naar een aanzienlijk lager niveau, hoewel nog altijd veel hoger dan voor de criris.
En daar blijft het aantal aanvragen feitelijk hangen, volgens de voor het seizoen gecorrigeerde aantal. Met andere woorden, de daling zet zich niet door. Wat voor een herstellende economie natuurlijk een absolute voorwaarde is. Want zonder een krimpend legioen werklozen is er geen groeiend legioen consumenten…
Op dit moment ligt het aantal initiele werkloosheidsaanvragen tussen de 40% – 50% hoger dan voor het uitbreken van de crisis. Een astronomisch hoog percentage. Maar gisteren was het getal 3.000 lager dan door de analisten was verwacht. Oftewel minder dan 1% van het totale volume aan initiele aanvragen. Statistisch gezien is dit niet significant en af te doen als ruis. Vooral omdat het getal de laatste tijd vaak naderhand (naar boven) wordt bijgesteld.
Desondanks is het cijfer van gisteren mede aanleiding voor een rally op de beurzen in Amerika en zelfs in Europa. De collectieve gekte heeft nieuwe hoogtes bereikt en elke relatie met de onderliggende realiteit lijkt te zijn verbroken. Dat maakt het ook waarschijnlijk dat de reactie nog veel heftiger zall zijn als die realiteit eindelijk wel doorbreekt.