Sinds jaar en dag heeft het CBS via StatLine een meer dan behoorlijk rapportagemogelijkheid voor datafreaks. En sinds kort lijkt UWV WERKbedrijf ook een rapportagemogelijkheid te bieden. Alleen is deze, geheel in de stijl van UWV WERKbedrijf, rampzalig slecht. Voor de absolute volhouders is er nog wel iets mee te beginnen, maar daar is dan ook wel weer alles mee gezegd.

En als je dan stug doorploetert om iets van data uit deze nieuwe rapportagefunctie van UWV WERKbedrijf te trekken, kom je tot de ontdekking dat de betrouwbaarheid van de data ook met een emmer zout moet worden genomen. Wat mij overkwam toen ik probeerde zicht te krijgen op de ontwikkeling van het aantal niet-werkende werkzoekenden over de afgelopen jaren.

Het begint heel goed; via Werk.nl kan (volgens UWV WERKbedrijf) zelf rapportages maken van de arbeidsmarkt:

Nou, dat is natuurlijk niet tegen dovemansoren gezegd. Ik wil natuurlijk wel eens kijken wat UWV WERKbedrijf aan informatie biedt over niet-werkende werzoekenden

Dus per direct op de link niet-werkende werkzoekenden geklikt. En na het nodige installeergedoe en ander tijdverlies kom ik op deze pagina terecht:

En dat ziet er natuurlijk verdomde interessant uit. Ik kijk hier naar aantallen niet-wekende werkzoekenden (NWW’ers) per maand en per regio over de afgelopen drie jaar. En met de ondertussen bekende drag & drop methode kan ik eventuele extra criteria aan deze tabel toevoegen. Een kind kan de was doen. Als dat kind tenminste een beta-opleiding van een redelijk niveau heeft gevolgd, maar dat terzijde.

Het wordt frustrerend als een poging wordt gedaan om in het menu van optie te wijzigen (bv. van Werkzoekenden naar Historie. Of als onderin het scherm een bepaalde optie wordt gekozen. Want in deze gevallen ‘bevriest’ het scherm. Voorgoed…

Maar dat is nog niet alles. Want de achterliggende data is bepaald heterogeen te noemen. Wat te denken van deze weergave:

Hoera! UWV WERKbedrijf rapporteert in 2004 de aantallen NWW in intervallen van 3 maanden tot aan 2 jaar werkloosheid, in 2005 zijn er blijkbaar geen detailgegevens beschikbaar en in 2006 en daarop volgende jaren rapporteert UWV WERKbedrijft in intervallen van 3 maanden tot aan 2 jaar en 3 maanden om vervolgens in steeds andere intercallen te rapporteren (tot aan 1.500 maanden…). Alsof dat nog niet genoeg is ook de sorteringsvolgorde verschillend.

UWV WERKbedrijf probeert het de dataspeurders wel bijzonder moeilijk te maken. Maar als je dacht dat dat alles was, dan kom je van een koude kermis thuis. Want als je dan eenmaal de data hebt gedownload en zodanig gemanipuleerd dat het eenduidig is, dan kom je tot de schokkende ontdekking dat de data zelf weleens ernstig gemankeerd kan zijn. Want ik krijg dit te zien als ik de aantallen NWW’ers sinds 2003 op basis van duur van dat NWW-schap in een grafiek weergeef:

Omvang aantal NWW’ers per periode (in %, voortschrijdend 12-maands gemiddelde) jan 2003 – aug 2012. Bron: UWV

Volgens UWV WERKbedrijf bestaat meer dan 50% van het totaal aantal NWW’ers uit personen die deze status minimaal 5 jaar al hebben. En op magische wijze daalt dit aantal in tijden van crisis tot 30% nu. Bijzonder, maar dan ook bijzonder onwaarschijnlijk. Er lijkt eerder sprake van ernstig vervuilde data dan van enig signaal van de economie in dergelijke cijfers.

Als we naar de aantallen NWW’ers met kortere duur kijken, lijkt er geen al te groot probleem met de data te bestaan. En dat ziet er dan zo uit:

Aantal NWW’ers per periode (voortschrijdend 12-maands gemiddelde) jan 2003 – aug 2012. Bron: UWV

Hier is het signaal van de economie weer wel duidelijk zichtbaar. Met een sterke stijging van het aantal NWW’ers < 6 maanden direct na het uitbreken van de finnanciele crisis, waarbij de aantallen NWW’ers met een langere duur navenant langzamer (en minder sterk) stijgen. Dit correspondeert in ieder geval met een patroon dat logisch lijkt. Waarbij het overigens opvallend is dat het aantal NWW’ers met een kortere duur de piek na 2008 nog niet heeft overtroffen, terwijl de werkloosheid dit wel heeft gedaan.

Er is dus zeker enige waarde uit de data van UWV WERKbedrijf te peuteren, als je tenminste de drie hobbels (haperende applicatie, variabele rapportage methodiek en twijfelachtige data) weet te overwinnen. Maar het is wel erg veel moeite voor relatief weinig waarde. Waarom werkt een UWV (WERKbedrijf) niet gewoon samen met CBS op dit gebied. Het CBS heeft tenminste al jaren ervaring met StatLine en die applicatie werkt tenminste.