Als twee of meer organisaties erg op elkaar lijken, bijvoorbeeld omdat ze in dezelfde branche zitten, hetzelfde werk doen en/of eenzelfde pakket aan producten of diensten aanbieden, kunnen ze een probleem hebben (we kunnen het ook een uitdaging noemen). Niet alleen concurreren ze op de consumenten- of zakelijke markt, hetzelfde gebeurt op de arbeidsmarkt. Dat probleem – of die uitdaging – kunnen ze op verschillende manieren benaderen:

• Een duidelijke keuze maken en expliciet laten zien waarin ze van elkaar verschillen.
• Voor een radicale oplossing kiezen door te fuseren, zoals Ziggo en UPC hebben gedaan.
• Niet te veel nadenken en er maar het beste van hopen.

Als treehugger pleit ik vanzelfsprekend voor de eerste optie, al vind ik de tweede zeker origineel. Maar niet iedereen blijkt in staat te zijn om te kiezen, in elk geval niet als het gaat om recruitmentsites. De concurrentie uitschakelen met behulp van de radicale oplossing staat niet voor iedereen open, al was het maar omdat er dan gelazer ontstaat met diverse, van overheidswege aangestelde waakhonden. Dus wordt er nogal eens voor de derde optie gekozen.

Dat wordt zichtbaar als we bijvoorbeeld naar accountantskantoren kijken. Daarvan zijn er een aantal die lokaal én internationaal zeer aanwezig en beeldbepalend zijn. Aangezien ik het persoonlijk prima af kan met mijn zzp-boekhoudster, heb ik geen directe ervaring met hun dienstverlening en in dat opzicht zijn ze voor mij dus één pot nat. Maar ook vanuit het perspectief van arbeidsmarktcommunicatie lijden ze aan eenvormigheid, zoals hier te zien is aan de homepage van de sites van Deloitte, EY (voorheen Ernst&Young) en KPMG.

Haal het logo weg en we zien nauwelijks nog verschil. Ze vertonen allemaal het blauw dat we blijkbaar moeten associëren met ‘serieus advies’. We zien allemaal blije mensen. Er wordt met geen woord gerept over – ik noem maar wat – lange dagen of boekhoudschandalen. Waarom zijn ze onopvallend, onuitgesproken, eigenlijk gewoon… saai? En waarom lijken ze daarin zo veel op elkaar? Blijkbaar hanteert iedereen ongeveer dezelfde conventies (en dat geldt niet alleen voor accountantskantoren). Maar conventies komen ergens vandaan.

Goed genoeg

Seth Godin noemt het ‘de vier ruiters van de middelmatigheid’: ontkenning, hulpeloosheid, minachting en angst en hij concludeert: “The industrial age brought compliance and compliance brought fear and fear brought us mediocrity.” Ontkenning: Het was niet mijn idee. Mijn plannen werden afgewezen. Hulpeloosheid: zo zijn de regels en afspraken. Dat doen wij nu eenmaal niet. Minachting: ze geven me geen ruimte/geld/tijd om het goed te doen. En angst: misschien werkt het wel helemaal niet, straks krijgen we kritiek. Het leidt tot resultaten in de categorie ‘gemiddeld’ of ‘goed genoeg’. Tot oplossingen die elders ook al eens gekozen zijn en daardoor weinig zeggen. Maar dat kun je je eigenlijk alleen veroorloven als je uniek én aantrekkelijk bent. Denk Google of Apple. Ben je dat niet – en dat geldt voor de overdonderende meerderheid van organisaties – dan zul je je kop boven het maaiveld moeten uitsteken en voor optie 1 gaan. Keuzes maken! Ophouden met middelmatig zijn. Zoals de vierde van de Big Four in accountancy – PwC – op aansprekende wijze laat zien.

Dat zouden er meer moeten doen.