Een paar dagen geleden werd bekend dat de leesvaardigheid van middelbare scholieren onder het Europees gemiddelde is gezakt
Gemiddelde toetsscores leesvaardigheid PISA-2003 t/m PISA-2022 (Nederland, OESO, EU14)
Nederland lijkt met een vrije val te worden geconfronteerd die al in 2012 is ingezet maar in de loop van de tijd is versneld. We zitten nu dus ruim onder het Europees (14 landen) gemiddelde en het OESO gemiddelde. Van alle 14 EU-landen die vanaf 2006 aan PISA hebben deelgenomen, heeft alleen Griekenland een lagere score voor leesvaardigheid gehaald dan Nederland (Resultaten PISA-2022: leesvaardigheid Nederlandse jongeren opnieuw drastisch gedaald).
Maar wat verstaan we onder leesvaardigheid? Dat is het volgende:
Leesvaardigheid is het begrijpen van, gebruiken van, evalueren van, reflecteren op en omgaan met teksten om je doelen te bereiken, je kennis en potentieel te verruimen en deel te nemen aan de maatschappij.
PISA kent zes niveaus voor leesvaardigheid, waarbij niveau 1 het laagste niveau is. Om goed te kunnen functioneren op school en in de maatschappij moeten leerlingen volgens PISA niveau 2 hebben. Een derde van de Nederlandse 15-jarigen haalt dat niet en loopt volgens PISA zelfs het risico laaggeletterd het onderwijs te verlaten.
Om redenen van extreme luiheid heb ik de hulp van ChatGPT (GPT 4.0) ingeroepen om mij iets te vertellen over de basisvaardigheden om te voldoen aan PISA niveau 2:
- Begrijpen van Hoofdthema’s: Studenten moeten in staat zijn om het hoofdthema of de hoofdgedachte van een tekst te identificeren, zelfs als er afleidingen aanwezig zijn in de vorm van andere informatie.
- Opvatten van Specifieke Informatie: Ze moeten specifieke informatie kunnen begrijpen en opvatten, zelfs als deze niet prominent is en vereist dat men de betekenis afleidt uit een deel van de tekst.
- Eenvoudige Gevolgtrekkingen Maken: Op dit niveau wordt van studenten verwacht dat ze eenvoudige gevolgtrekkingen kunnen maken, zoals het begrijpen van relaties tussen verschillende delen van een tekst of tussen de tekst en alledaagse kennis.
- Reflectie op de Tekst: Studenten moeten een basaal niveau van reflectie op de tekst kunnen tonen, zoals het begrijpen van de intentie van de auteur of het beoordelen van de waarde van een tekst, al is het op een eenvoudige manier.
- Basisverbanden Leggen: Ze moeten basisverbanden tussen de tekst en hun eigen ervaringen of kennis kunnen leggen.
- Navigeren in de Tekst: Basale vaardigheden in het navigeren door een tekst zijn ook vereist, zoals het kunnen vinden van informatie die verspreid is over de tekst.
Het bereiken van niveau 2 wordt gezien als het hebben van voldoende leesvaardigheid voor dagelijkse situaties en is de drempel die nodig is voor effectieve deelname aan de maatschappij. Studenten die onder dit niveau scoren, worden vaak beschouwd als worstelend met basisleesvaardigheden.Een derde van de Nederlandse 15-jarigen haalt niveau 2 niet en loopt volgens PISA zelfs het risico laaggeletterd het onderwijs te verlaten.
Wat betekent dit voor het recruitment domein?
Dit is wat het rapport Resultaten PISA-2022 in vogelvlucht daar onder meer over zegt:
Een goede leesvaardigheid is essentieel voor een succesvolle deelname aan de maatschappij. Goed kunnen lezen is bijvoorbeeld nodig om vacatures te begrijpen, een sollicitatieformulier in te vullen of de betrouwbaarheid van een tekst te evalueren.
Interessant dat het rapport voorbeelden uit het recruitment domein noemt. Maar om een sollicitatieformulier naar eer en geweten in te kunnen vullen, moeten ook de algemene voorwaarden en de privacyverklaring begrepen worden. En dat stelt bijzonder hoge eisen aan de leesbaarheid van vacatures, sollicitatieformulieren, algemene voorwaarden en privacyverklaringen.
Het betekent ook dat meer dan 30% van de toekomstige werkzoekenden niet in staat zijn om deze informatiebronnen (althans, in hun huidige vorm) correct te interpreteren. En als we over enkele jaren niet willen dat meer dan 30% van de instroom in de beroepsbevolking buitenspel komt te staan danwel het risico loopt om uitgebuit te worden dan lijkt het me zaak dat daar nu actie voor wordt ondernomen.