Vroeger was de wereld eenvoudig: vacaturesites publiceerden tegen betaling vacatures van werkgevers en uitzenders, vacature-aggregatoren spiderden de vacatures van de vacaturesites, werken-bij sites en uitzendsites en vroegen vervolgens protectie-betalingen aan diezelfde partijen. Iedereen verdiende geld en was (een soort van) tevreden, behalve de werkzoeker natuurlijk.
Op een gegeven moment werden vacature-aggregatoren hongerig. Ze zagen al die werkzoekers voorbijkomen en daar moet toch meer mee gedaan kunnen worden, dachten ze. Indeed trok in het voorjaar van 2011 de stoute schoenen aan door werkzoekers de mogelijkheid te bieden een cv achter te laten. Een half jaar later gevolgd door het aanbieden van een cv database. En volgens probaat vacature-aggregator mode: eerst gratis en daarna tegen betaling. Ik had verwacht dat Monster en CareerBuilder subiet hun vacatures van Indeed zouden afhalen maar niets was minder waar. En daarmee tekenden de toendertijd twee grootste vacaturesites van de wereld hun doodvonnis, hoewel ze ook nu nog steeds voortmodderen in de slagschaduw van LinkedIn en Glassdoor (/Indeed).
Na Indeed trokken andere vacature-aggregatoren dezelfde, steeds minder stoute, schoenen aan en begonnen ook cv diensten aan te bieden. Tegenwoordig is het gemeengoed, ook al omdat bezoek van vacatures steeds minder oplevert.
Ondanks het nogal piraterige gedrag dat de vacature-aggregatoren hiermee ten toon spreidden is het voor de buitenwereld redelijk ongemerkt verlopen. Vacaturesites leken eenvoudigweg te schatplichtig te zijn aan vacature-aggregatoren voor traffic om hun ongenoegen kracht bij te kunnen zetten. En daarmee had de piraterij een grote overwinning geboekt.
Intermezzo
Bottom dwellers zoals vacature-aggregatoren die in de vrije natuur geen kans van overleven zouden hebben, kunnen in het door Google gecontroleerde ecosysteem zonder al teveel problemen blijven bestaan. Google is niet bedoeld om het Internet te ontsluiten; Google is bedoeld om puissant veel geld te verdienen aan het selectief ontsluiten van het Internet. Het is de poortwachter die na ontvangst van enig smeergeld de poort opengooit voor intermediairs, maar nooit voor individuele zoekers. De komst van het Internet beloofde ooit het einde van de middle man in te luiden (The Cluetrain Manifesto), maar het tegendeel is waar. Als we naar het recruitment domein kijken is het aantal tussenpersonen gegroeid, in stand gehouden door marketing penningen van bedrijven die wanhopig pogingen doen om medewerkers te vinden. Mijn hoop was (zeer naïef) gericht op de komst van Google for Jobs, en de daaruit voortloeiende ondergang van alle andere vacature-aggregatoren. Daarmee zou de werkzoeker tenslotte direct wordt aangesloten op de site van werkgevers en staffing bureaus en zou de arbeidsmarkt zo goed als transparant zijn geworden. Naïef, omdat Google hier natuurlijk ook geld zou willen verdienen wat per direct ten koste zou gaan van de transparantie. Maar het is anders gelopen. Google lijkt te hebben besloten dat Google for Jobs financieel niet interesant genoeg is voor alle moeite. En daarmee hebben in ieder geval vacature-aggregatoren een second lease on life gekregen.
Terug naar m’n verhaal
En door naar vandaag. Want het landschap staat op het punt om wederom opgeschud te worden, maar nu door een veel grotere piraat: generatieve AI. En wat is de primaire behoefte van generatieve AI? Onbegrensde hoeveelheden content (Onwillekeurige gedachte: als content plastic zou zijn dan hadden we een probleem minder). En wat hebben vacaturesites en vacature-aggregatoren? Heel veel vacature en (ooit) werkzoeker content. Geen onbegrensde hoeveelheden, maar in sommige gevallen toch heel erg veel. De enige vraag hierbij is: eet generatieve AI de vacaturesites en vacature-aggregatoren als ontbijt of kunnen vacaturesites en vacature-aggregatoren hun overbodigheid nog even uitstellen door zelf als de wiedeweerga aan de slag te gaan met generatieve AI?
In het laatste geval zijn er twee manieren: uitbaten van vacaturedata en/of uitbaten van werkzoeker data.
In het vervolg probeer ik te betogen dat beide manieren op zijn zachtst gezegd onfatsoenlijk zijn en op zijn hardst gezegd onrechtmatig.
Vacatures
Ik begin met de zachte kant, vacatures. Werkgevers en uitzenders hebben meestal betaald voor het plaatsen van hun vacatures op een vacaturesite of voor “pay for perfomance” model zoals aantal views, aantal applies, etc., vacature-aggregatoren hebben deze vacatures zonder te vragen gekopieerd en (al dan niet in gewijzigde/gereduceerde) vorm opnieuw gepubliceerd. Zowel vacaturesites als vacature-aggregatoren zijn niet de eigenaar van deze informatie; het copyright ligt bij de werkgever of uitzender. Maar heeft copyright tot op heden AI initiatieven gestopt? Natuurlijk niet! We hebben het tenslotte over piraten. Dus met de vacatures kunnen vacaturesites en vacature-aggregatoren naar hartelust experimenteren op zoek naar nieuwe verdienmodellen. Met data die niet van hun is.
Werkzoekers
En dan de harde kant, de gegevens van werkzoekers. Want dat is toch different koek. Werkzoekers die hun gegevens achterlaten, accepteren (meestal zonder een bewuste, actieve en vrijwillige klik) de privacy overeenkomst waarmee ze zichzelf verkopen om als een humancentiPad te eindigen. Maar let wel, in die privacy overeenkomst stond naar alle waarschijnlijkheid niets over opgenomen worden in een AI toepassing. Nu hebben vacaturesites en vacature-aggregatoren natuurlijk de mogelijkheid om de privacy overeenkomst te wijzigen zonder dat de werkzoekers hiervan actief op de hoogte worden gesteld en op deze manier zijn alle werkzoekers alsnog in het pak genaaid. Maar mogelijk kan hier juridisch wel wat mee worden gedaan. Maar misschien ook niet.
De oplossing?
Maak vacaturesites en vacature-aggregatoren schatplichtig aan werkgevers, uitzenders en werkzoekers. Als je content gebruikt dan betaal je de eigenaar van die content. En houd ze aan wet-en regelgeving op dat gebied. Voor werkzoekers is dat de AVG en als die wet wordt nageleefd zijn heel veel partijen de klos. De uitdaging is natuurlijk dat de wet moet worden nageleefd, en daarvoor is de Autoriteit Persoonsgegevens verantwoordelijk. Het kan daarom nog wel even duren voordat de piraterij in recruitmentland is uitgebannen.
Het lijkt me leuk om in dit verband een kleine serie te starten onder de titel: De braakbal van de week, waarin ik de privacy praktijken van met name vacature-aggregatoren eens onder de loupe neem. Misschien had ik het in navolging van de hit 50 ways to leave your lover ook 50 manieren om je bezoeker te naaien kunnen noemen, maar dat klinkt niet zo aardig. En als bioloog heb ik wel iets met braakballen. Tot binnenkort.