Volgens Brunel-CEO Jan Arie van Barneveld is het een ‘eenmalig, geïsoleerd incident’, de boekhoudfraude bij Brunel Energy Houston die het bedrijf vorige week bekend maakte. Dat één ‘tamelijk onbekwame’ medewerker in staat was om sinds eind 2011 EUR 17 miljoen omzet en EUR 10 miljoen winst uit zijn duim te zuigen, ligt niet aan structurele controleproblemen bij de mondiale detacheerder. Nee, zo stelt Van Barneveld: ‘Juist door de scherpere controle zijn deze misstanden aan het licht gekomen.’

Van Barneveld doet het voorkomen alsof de interne controle jarenlang tekort schoot, maar dat met de melding dat er ‘onregelmatigheden’ gevonden zijn, daarmee alle reden tot onrust is verdwenen. De reden daartoe begrijpen wij goed: In beursgenoteerd Nederland is elke malversatie oud nieuws vanaf het moment dat erover gepubliceerd is. Nog prettiger is het voor een topman als hij alle aandacht van zijn eigen rol in een dergelijk debacle kan afwenden door te melden dat het gat boven is en het lek gedicht.

Zo makkelijk is het niet. De zwendelarij in de boeken van Brunel Energy Houston kent namelijk een interessante geschiedenis. Dat blijkt, als wij het jaarverslag van 2008 erbij pakken. Daar staat (op pagina 23) te lezen dat de afdeling Corporate Finance & Control substantieel is uitgebreid met ‘controlling staff’ om ‘more thorough policies’ en ‘existing procedures’ aan te scherpen. Let wel: dit is een besluit van vier jaar geleden.

Maar wie zegt dat het verscherpen van deze interne financiële controle ook het dochterkantoor in Houston betreft?

Nou, CEO Van Barneveld zelf. Die antwoordde als volgt op een vraag van investeerder Willem Burgers:

Dus Brunel was ‘er’ in 2009 ‘bijna’. Twee jaar later belandden de verzonnen miljoenen in de boeken. En vier jaar later is het hele probleem – poef! – opgelost. Wie runt Brunel eigenlijk?

Waar is de CFO?
Over die laatste vraag bestaat geen twijfel. Jan Brand – goed voor bijna tweederde van de stukken – duldt topman Jan Arie van Barneveld al dertien jaar in het detacheerderspluche en het zou ons verbazen als hij nu zijn vertrouweling aan de kant zou zetten. Maar Van Barneveld mag dan naar eigen zeggen een ‘Amsterdams straatschoffie’ zijn, een perfectionist en een puinruimer, een financieel man is hij niet.

Dat is namelijk CFO Rob van der Hoek, die in 2009 als onderdeel van de in dat jaar gestarte opschoning van de financiële controleprocedure is aangenomen. De grote vraag die wij zouden willen stellen, is: Waar is Van der Hoek? Waarom gaf Van der Hoek geen tekst en uitleg over de onder zijn verantwoordelijkheid verzonnen Texaanse miljoenen?

Welke ‘control issues’?
Die vraag stelt de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) het bedrijf niet. Wel publiceerde de VEB een vijftiental andere kritische vragen over het boekhoudschandaal. Wij zijn benieuwd wie van het directieduo deze vragen zal gaan beantwoorden. We zijn ook benieuwd of externe accountant Deloitte – in 2008 ook al de huisboekhouder van Brunel – ook dit jaar nog de cijfers zal controleren.