Mijn zoon studeert in Amsterdam en had hij dat niet gedaan dan had ik niet geweten dat Alvin E. Roth deze week in Nederland was. Wat is daar nu zo interessant aan? Alvin E. Roth is een Nobelprijs winnaar en een wetenschapper die zijn tijd steekt in “market design” iets wat in mijn optiek voor iedereen die iets van arbeidsmarkten wil gaan begrijpen belangrijk is. In mijn blogje “Waarom er ook gematched moet worden en niet alleen gezocht” ben ik al eens ingegaan op een stukje van zijn theorie.

Als vak idioot heb ik natuurlijk het interview dat Alvin E. Roth gaf op internet bekeken. Zie hier voor het volledige interview het filmpje.

Het is altijd leuk om iemand die je bewondert te horen en te zien. Voor mij waren er een paar zaken die besproken werden die ik leuk vind om iets dieper op in te gaan. Roth noemde een aantal rules voor “market design” en een onderwerp wat in zijn ogen nieuwe onderzoeken vraagt.

Beginnen we met de rules of beter gezegd, waar moet een markt aan voldoen om goed te werken? Roth noemt in zijn artikel “What have we learned from market design?” drie voorwaarden en daarnaast geeft hij nog twee extra lessen. Deze lessen zijn in het bijzonder van belang bij wat Roth noemt : de dubbelzijdige markt. Een markt waar tegelijkertijd de beide partijen alternatieven kunnen of willen kiezen. Bijvoorbeeld huwelijken maar natuurlijk ook, en voor ons veel belangrijker, arbeidsmarkten.

· Thickness; een markt moet voldoende volume hebben van vraag, aanbod en transacties.

· Congestion; een markt met te veel aanbieders, vragers en of mogelijke transacties maakt dat er te veel tijd moet worden besteed om een goede transactie te kunnen doen. Marc heeft wel eens ergens uitgerekend wat er zou gebeuren als iedere sollicitant die volgens het UWV moet solliciteren daadwerkelijk door een recruiter zou worden behandeld. De zogenaamde Congestion moet worden opgelost, helemaal bij een dubbelzijdige markt (matching en clearinghouses kunnen dan juist een oplossing zijn).

· Safety; verwijst naar een omgeving waarin alle partijen zich veilig genoeg voelen om beslissingen te nemen op basis van hun belang, in plaats van pogingen om te spelen in een gebrekkig systeem. Bij bijvoorbeeld Managed Services zie je dit fenomeen in de arbeidsmarkt optreden.

Daarnaast geeft Roth ons in zijn artikel nog twee lessen, namelijk sommige soorten transacties worden als “repugnant” (weerzin wekkend) beschouwd en experimenten kunnen een belangrijke rol spelen bij het vinden van nieuwe regels voor “market design” en beleidsmakers helpen bij het creëren of onderhouden van een markt.

Het tweede onderwerp waar ik iets dieper op in ga, brengt mij eerst bij Ton Wilthagen. Ik volg hem nu een aantal jaar en zijn woorden maken vaak dat ik mij verder in een onderwerp verdiep. Wilthagen bepleit een innovatie van de arbeidsmarkt in Nederland, zie bijvoorbeeld zijn interview van vorig jaar in de “Inspe”. Met een soort poldermodel waar bedrijven, overheid en wetenschap, ook wel “triple helix” genoemd, de arbeidsmarkt innoveren. Roth noemde in zijn interview van deze week de rol van beleidsmakers bij het verzorgen en in stand houden van een markt. Roth ziet voornamelijk ontwikkelingen van decentrale markten. Tot zover zie ik een verband met Wilthagen die vaak voor lokale oplossingen pleit. Beide geven aan dat men dan ook met lokale regels en dus oplossingen van een markt te maken heeft.

Waar ik mij grote zorgen over maak is in hoeverre de eerder genoemde lessen van Roth ook worden toegepast bij onze polder innovatie als wij aan onze arbeidsmarkten werken. Mijn angst is dat, zoals zo vaak, wij het vervelend vinden om over dit soort complexe materie na te denken en wij dan maar gewoon iets doen wat politiek wenselijk is. Helaas is Roth’s voorliefde om zijn theorieën los te laten op praktische problemen die hij tegenkomt voor ons onbereikbaar. Roth is dan wel in Nederland maar te kort om naar onze praktische problemen te kijken.