Ik volg nu al bijna drie jaar de ontwikkeling van het vacaturevolume op de voet en doe daar wekelijks verslag van. Al die cijfers zijn natuurlijk buitengewoon interessant maar vormen uitsluitend een blik naar achteren; wat is er in de afgelopen week, maand of jaar is gebeurt. Niets mee mis, maar het blijft slechts naar achteren kijken.

Het leek me daarom aardig om eens te zien of ik ook de toekomstige ontwikkeling van het vacaturevolume met enige nauwkeurigheid kan voorspellen. Daarmee loop ik natuurlijk het risico om binnenkort bedekt met pek en veren rond te lopen, maar dat risico heb ik er graag voor over. Want als CPB de toekomst denkt te kunnen voorspellen, dan moet het mij toch zeker lukken…

For nearly three years I have been following the development of the vacancy volume closely and done weekly reports about it. All of these figures are of course very interesting but are only a backward glance; what has happened in the past week, month or year. Nothing wrong with that, but it is still only looking back.

So, it seemed like a nice idea to just see if I can also predict the future development of the vacancy volume with any accuracy. Of course with that, I run the risk of walking around soon covered with tar and feathers, but that’s a risk I am gladly willing to pay. Because if CPB thinks they are able to predict the future, I must surely be able to succeed…

Ik begin echter bescheiden, tenslotte is dit een eerste vingeroefening. Ik heb geprobeerd het vacaturevolume voor de resterende maanden van 2010 te berekenen op basis van de cijfers over 2009 en 2010. Hierbij heb ik de volgende methode gehanteerd:

• Een correctiefactor bepaald voor het vacaturevolume in de 2e helft van 2010, op basis van de verhouding tussen de 1e en de 2e helft in 2009. Deze correctiefactor kwam uit op 96,5%. Met andere woorden, het vacaturevolume in de 2e helft van 2009 was iets kleiner dan in de eerste helft van dat jaar.
• Een correctiefactor bepaald voor de maand december, op basis van de verhouding tussen het gemiddeld aantal vacatures in de maanden augustus 2009 – november 2009 en het aantal vacatures in de maand december. Deze correctiefactor kwam uit op: 13,7%, oftewel het aantal vacatures in de maand december 2009 is 13,7% lager dan gemiddeld in de maanden augustus – november van dat jaar.
• Het gemiddeld aantal vacatures over de weken 1 – 26 (1e halfjaar) van 2010 is de basis voor de berekening van het aantal vacatures per week voor de resterende weken van 2010 (week 31 – 52). Dit levert een gemiddeld aantal vacatures op van 28.173 vacatures per week.
• Voor de weken 31 – 48 is het aantal van 28.713 vermenigvuldigd met 103% (de correctiefactor om te compenseren voor de vier weken van december waarin het gemiddeld aantal vacatures per week met 13,7% wordt verminderd).
• Voor de weken 49 – 52 is het aantal van 28.723 vermenigvuldigd met 86,3% (100% – 13,7%).

En dat is alles. Iedereen nog wakker? Mooi, want dan kan ik nu het resultaat van al dat gecijfer tonen:

JobFeed: Vacature aantallen per maand (grijze lijn) en seizoensgecorrigeerd, 2008 – 2010

Nou, dat ziet er niet geheel onzinnig uit hoewel de grote pieken en dalen uit voorgaande jaren natuurlijk zijn verdwenen door een meer homogene spreiding van het aantal vacatures over de resterende weken. Een aanzienlijk grotere gelijkmatigheid per maand is de consequentie van de werkwijze.

De lichtgrijze lijn toont de 5 maanden (augustus t/m december) die op basis van al dat cijferwerk zijn berekend. De rode trendlijn toont de ontwikkeling van het vacaturevolume, gecorrigeerd voor eventuele seizoensinvloeden. En wat zien we? Een zeer lichte daling van de trend. Waarbij er zo langzamerhand sprake lijkt te zijn van een stabilisatie; de daling komt min of meer tot stilstand.

En na stilstand komt vooruitgang. Toch? Dus we gaan in 2011 weer groeien? Tja, dat is moeilijk te zeggen, hoewel het natuurlijk wel aannemelijk is op basis van historische cijferreeksen. Maar een historisch resultaat is slechts dan een maatstaf voor een toekomstige ontwikkeling als er sprake is van vergelijkbare condities. En daar wringt hem de schoen.

De huidige condities zijn namelijk volstrekt uniek. Er is nog nooit een periode geweest in de recente geschiedenis waarbij het zo moeilijk bleek om onzelf uit een recessie te trekken. En de ‘volgende’ recessie staat alweer voor de deur. Ook dit is in het verleden nog nooit voorgekomen. Met andere woorden, er is geen betrouwbaar historisch vergelijk mogelijk. We zijn geheel op onszelf aangewezen. En in zo’n geval is het verstandig om voorzichtig te opereren.

Intermezzo: Vervangings- en uitbreidingsvacatures
Als het vacaturevolume gaat stijgen is het zinvol om de samenstelling van het vacatureaanbod te evalueren. Hierbij dient met name gelet te worden op de verhouding tussen de volgende soorten vacatures:

1. Vervangingsvacature: Dit is een vacature voor een functie die reeds bestond en was ingevuld maar waarvan de medewerker vertrekt (al dan niet vrijwillig).
2. Uitbreidingsvacature: Dit is een vacature voor een functie (formatieplaats) die tot op dat moment niet bestond.

Als het aantal vervangingsvacatures stijgt is dit nog geen signaal van een gezonder worden arbeidsmarkt. Hoewel er mogelijk wel een zeker vertrouwen van vrijwillig vertrekkende medewerkers uit spreekt. Maar het kan ook een puur demografisch signaal zijn als gevolg van een groter dan gemiddelde uitstroom van medewerkers van de arbeidsmarkt. Oudere babyboomers gaan ‘massaal’ met pensioen en dat kan/zal een impact hebben op de groei van het vacaturevolume zonder dat hiermee een signaal van een gezonder wordende arbeidsmarkt wordt afgegeven.

Alleen bij uitbreidingsvacatures is er sprake van daadwerkelijke groei van de arbeidsmarkt. Hoewel ook hier voorzichtigheid moet worden betracht; tenslotte kan er ongezien kaalslag plaatsvinden op andere functies, die worden gedownsized, geoutsourced of op een andere manier verdwijnen. In dit geval is er echter een afgeleide indicator; het aantal vervangingsvacatures zou hierop uiteindelijk moeten dalen.

Er is slechts 1 probleem; bij mijn weten is er niemand die op dit moment zonder meer in staat is om een onderscheid te maken tussen vervangings- en uitbreidingsvacatures. Er zijn op basis van de beschikbare datasets wel wat slimmigheidjes te verzinnen, maar het is volgens mij op dit moment niet mogelijk hier een betrouwbaar beeld van te geven. Food for thought?

Slotopmerkingen
De vooruitzichten voor de korte termijn lijken te wijzen op een afnemende daling van het vacaturevolume tot en met een stagnatie van die daling tegen het eind van 2010. Daarmee komt een daling tot stilstand die sinds medio 2008 werd ingezet; een onafgebroken periode van krimp gedurende 2,5 jaar. Ik kan mij een eerder voorkomen van een dergelijk lange negatieve trend niet herinneren.

Of na stllstand weer groei valt te verwachten is op dit moment hoogst onzeker. De economische ontwikkelingen binnen en buiten Europa stemmen somber; en daarmee de vooruitzichten voor 2011 – 2012. Zo ver in de toekomst trachten te kijken zou echter alwetendheid vereisen; een eigenschap die ik zeker niet bezit. Maar het zou mij niet verbazen als in 2011 opnieuw een dalende trend in het vacaturevolume te zien gaat geven. Daarvoor lijken de negatieve economische signalen eenvoudigweg te sterk.

I start, however modestly, after all this is a first time exercise. I’ve tried to calculate the vacancy volume for the remaining months of 2010, based on the figures for 2009 and 2010. I have used the following method:

• A correction factor determined for the vacancy volume in the second half of 2010, based on the ratio between the first and the second half in 2009. This correction factor amounted to 96.5%. In other words, the vacancy volume in the second half of 2009 was slightly lower than in the first half of the year.

• A correction factor determined for the month of December, based on the ratio between the average number of vacancies in the months August 2009 – November 2009 and the number of vacancies in December. This correction amounted to: 13.7%, or the number of jobs in the month of December 2009 was 13.7% lower than average for the months August to November of that year.

• The average number of vacancies on weeks 1 to 26 (first half) of 2010 is the basis for calculating the number of vacancies per week for the remaining weeks of 2010 (week 31 – 52). This gives an average number of 28,173 job vacancies in a week.

• For weeks 31-48, the number 28,713 multiplied by 103% (the correction factor to compensate for the four weeks of December during which the average number of vacancies per week is reduced with 13.7%).

• For the weeks from 49 to 52 the number of 28,723 is multiplied by 86.3% (100% – 13.7%).

Ok, that’s all. Everybody still awake? Good, because then I can now show the results of all that number talk:

JobFeed: Job numbers per month (gray line) and seasonally adjusted, 2008 to 2010

Well, that doesn’t look entirely nonsensical, although the major peaks and valleys of previous years have obviously gone because of a more homogeneous distribution of vacancies over the remaining weeks. A significantly smoother result per month is the consequence of the method.

The light gray line shows the five months (August to December) which have been calculated on the basis of all that number work. The red trend line shows the evolution of the vacancy volume, adjusted for any seasonal effects. And what do we see? A very slight decline in the trend. Whereby it ever so slowly appears to be stabilizing, the decline has more or less come to a halt.

And after stagnation comes progress. Right? So we’re going to grow again in 2011? Well, it’s hard to say, though, of course it is plausible based on historical data. But a historical result is only a benchmark for a future development if there are similar conditions. And that’s where the problem lies.

The current conditions though, are in fact absolutely unique. There has never been a period in recent history where it was so hard to pull ourselves out of a recession. And the ‘next’ recession is already knocking on the door. This too has never occurred in the past. In other words, there is no reliable historical comparison. We are totally on our own and in such a case it is wise to be careful.

Intermezzo: Replacement and expansion jobs
If the vacancy volume increases, it makes sense to evaluate what kind of vacancies are out there. With this attention should especially be given to the relationship between the following types of jobs:

1. Replacement Job: This is a vacancy for a function that already existed and was taken but from which the employee is leaving (whether voluntarily or not).

2. Expansion Job: This is a vacancy for a position (establishment post) that did not exist until that time.

If the number of replacement vacancies increases, it is not yet a sign of a healthier job market. This may indicate some confidence of voluntarily departing employees, but it can also signal a demographic trend resulting from a greater than average outflow of employees from the labor market. Older baby boomers are “massively” going to retire and that can and will have an impact on the growth of the vacancy volume without any sign of a healthy labor market being issued with this.

Only by expansion vacancies, will there be a real growth in the labor market. Although even here caution should be exercised; finally demolition can take place unseen by other functions that are downsized, outsourced or otherwise disappearing. In this case, there is a secondary indicator; the number of replacement jobs would subsequently eventually decrease.

There is only one problem; to my knowledge there is no one at present who is able to distinguish between replacement and expansion opportunities. There are, based on the available data sets, some smartty pantsobservations to make, but I think it is currently impossible to present a reliable picture of it. Food for thought?

Concluding remarks
The outlook for the short term might indicate a decrease in the vacancy volume, to the point of a stagnation of the decline by the end of 2010. This would end a decline that was started in mid-2008; a continuous period of decline for the past 2.5 years. I cannot remember an earlier occurrence of such a long negative trend.

Whether or not growth after stagnation is to be expected is at present highly uncertain. The economic developments within and outside Europe are gloomy voices, and so is the outlook for 2011 to 2012. Looking so far into the future would require omniscience; a quality I certainly do not hold. But it would not surprise me if in 2011 another downward trend in vacancy volume growth begins to show. Therefore the negative economic signals are simply too strong.