Van de grootste mondiale uitzenders komt Manpower totnogtoe het sterkste uit de recessie. Het zijn de Nederlandse hr-bedrijven Randstad en USG People die de zwaarste klappen incasseren – in omzetdaling en margeverlies. Dat blijkt uit een analyse van de kwartaalcijfers van de grote vier uitzenders gedurende de afgelopen tweeënhalf jaar, die RecruitmentMatters uitvoerde.

De halfjaarcijfers van de grote vier uitzenders zijn al een kleine maand bekend. Het is nu tijd voor een analyse van de huidige ontwikkelingen. Laten we beginnen met de omzetdalingen. Die zijn fors geweest: elke hr-dienstverlener zag de omzet eind 2008 direct met meerdere tientallen procenten inklappen. Maar is er veel verschil tussen de grote vier?

Ja. De afgelopen jaren groeiden Randstad en Manpower het meeste. Maar sinds de recessie lopen Adecco en Manpower het snelst vooruit, zo blijkt uit deze grafiek:

Grafiek 1: Organische omzetgroei (in %) t.o.v. hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar

USG People: Verlengde dip?
Vooral de ontwikkeling van USG People toont een verlengde dip. Tot het derde kwartaal van 2009 ademt de omzet mee met die van concurrenten Adecco en Randstad. Maar daarna loopt USG People uit de pas – het gevolg is het vreemde verlengde golfje in de grafiek. Blijkbaar gebeurde er vorig najaar iets wat een extra krimp ten gevolg had. Daarover later meer in een ander artikel.

Dat Randstad en USG People op hun concurrenten achterlopen is op zichzelf niet vreemd: omdat de Nederlandse bedrijven een aanzienlijk deel van hun omzet in het laatcyclische kantoorland Nederland verdienen, loopt hun ontwikkeling achter op de blauweboordenbeukers uit Amerika en Zwitserland. Voor het industriële Adecco en het dito Manpower begon de crisis veel eerder: het zou normaal zijn als de crisis al voor die bedrijven al is afgelopen als Randstad en USG People nog een paar maanden moeten sappelen. Het zegt daarom meer als we kijken naar de omzetontwikkeling vanaf het laatste toppunt. Dat is in deze grafiek te zien:

Grafiek 2: Cumulatieve netto-omzet (per bedrijf geïndexeerd vanaf de top)

Bliksemreorganisatie Manpower
Opvallend is dat de grote buitenlandse blauweboordenuitzenders sterk uiteenlopen in hun reactie op de crisis. De periode van top tot dal is voor Manpower aanzienlijk korter dan voor Adecco. Manpower groeit na een kleine anderhalf jaar weer. Adecco had nog ruim een half jaar extra nodig om weer uit het slop te geraken – en het dal lag voor de Zwitsers dan ook net iets dieper dan voor de Amerikanen. Dat valt te verklaren doordat na een halfjaar lichte krimp, pas tijdens de kredietcrisis van oktober 2008, in Zwitserland duidelijk werd dat het menens was. Manpower liet zich daarentegen duidelijk niet verrassen door de crisis en reorganiseerde het snelst.

Maar voor Randstad is het dal het diepste. Het lijkt erop dat de integratie van de Vedior-onderdelen het bedrijf extra omzet heeft gekost. Opvallend is dat USG People een relatief bescheiden omzetval incasseerde.

Prijserosie
Daar zitten dan ook niet de grootste problemen van de Nederlandse uitzenders. Die zitten in het tweede effect van de recessie voor de uitzendmarkt: prijserosie. Als de omzetdalingen maar lang genoeg duren, gaan concurrenten vanzelf hun prijzen verlagen. Dat raakt elk bedrijf, want wie niet meedoet, moet dat uitleggen. Voor grote generieke uitzenders geldt dan ook: prijsbeuken of meer omzet verliezen.

Grafiek 3: Cumulatieve brutomarge (geïndexeerd vanaf de top)

Prijsbeuken is waar vanouds Manpower en Adecco om bekend staan. Randstad en vooral USG People romen sinds jaar en dag een hogere marge op hun omzet af omdat ze in lucratieve markten als Nederland een sterke positie hebben en omdat ze veel aan professionele dienstverlening (detachering, recruitment, payrolling) doen. Maar vanaf de top van de markt zijn juist de marges van deze twee uitzenders het zwaarst gedaald.

Randstad verliest marge
En dat is vooral jammer voor Randstad. De blauwe uitzender wil ooit wereldmarktleider worden. Dat het bedrijf een groter deel van zijn omzet overhoudt, maakt dat het meer kan investeren, en zonodig kan gaan winkelen. Maar sinds de integratie van Vedior en de crisis loopt de marge gestaag richting die van bulkuitzenders Adecco en Manpower. Dat blijkt uit deze grafiek.

Grafiek 4: Brutomarge (in % van de omzet)

Ook USG People moet aan marge inboeten. Maar – en dat is goed nieuws voor het bedrijf – USG People blijft op dit gebied onmiskenbaar het ‘mooiste meisje van de klas’.

Verantwoording
Grafiek 1. Organische omzetgroei (in %) t.o.v. hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar.
Omdat alle vier de uitzendbedrijven multinationals zijn – en de groei per land uiteenloopt – geven de kwartaalrapporten de procentuele organische groei van de omzet op. Organisch wil hier zeggen: zonder het effect van acquisities of afgestoten bedrijfsonderdelen en zonder het effect van wisselkoersen. Die groeicijfers zeggen iets over de onderliggende gezondheid van het bedrijf.

Grafiek 2. Cumulatieve netto-omzet (geïndexeerd vanaf de top)
In deze grafiek heb ik de kwartaalomzetten per kwartaal bij die van de drie voorafgaande kwartalen opgeteld. Het resultaat is een voortschrijdend jaaromzetgemiddelde, waarin voor de seizoensinvloeden van kwartalen is gecorrigeerd. Vanaf het kwartaal waarin de omzet zijn absolute top bereikt, ben ik per bedrijf gaan indexeren, om vanaf dat moment de procentuele daling te kunnen weergeven. De top van Adecco ligt in Q1-’08 (lees: inclusief de drie voorafgaande kwartalen, dus: Q2-’07 t/m Q1-’08), die van Randstad in Q2-’08 en die van zowel Manpower als USG People in Q3-’08.

Grafiek 3. Cumulatieve brutomarge (geïndexeerd vanaf de top)
Idem, maar dan voor de brutomarge. De toppen van de vier bedrijven liggen ook voor de brutomarges in dezelfde kwartalen als die voor de cumulatieve netto-omzetten.

Grafiek 4. Brutomarge (in % van de omzet)
De brutomarge per bedrijf per kwartaal als percentage van de omzet.