Gisteren kwam het Amerikaanse Bureau of Labor Statistics (BLS) met een cijfer dat alle economen wederom verrasste; een groei van 151.000 banen in oktober. En deze headline, in combinatie met de belofte dat de FED nog eens honderden miljarden dollars gaat bijdrukken, zorgde voor een vrolijke beurs. Wat nogal bizar is aangezien de (officiele) werkloosheid nog steeds 9,6%.

Zo langzamerhand begint echter het besef door te dringen dat er iets fundamenteels fout zit in de Amerikaanse economie. En daarmee, by association, in de hele wereldeconomie. Maar laat ik het om redenen van eenvoud eens bij de VS houden. Want daar is zoveel fout dat het uitblijven van de onvermijdelijke implosie op zich al een wonder is.

Via de inmiddels populaire kreet QE (quantitative easing) gaat de FED wederom honderden miljarden dollars ($ 600 miljard) in de Amerikaanse economie pompen. De eerste ronde van QE (daarom wordt deze nieuwe ronde QE2 genoemd) heeft niets geholpen, ondanks de astronomische omvang ervan (ruim $ 1.000 miljard). En de FED zegt nog altijd dat de economie zachtjes groeit, ondanks een gebrek aan enig concreet bewijs.

Werkloosheid in de VS
Essentieel in dit verband is de werkloosheid. Want die staat op een niveau dat nog nooit zo hoog is geweest sinds de Depressie in de jaren dertig van de vorige eeuw.  En die werkloosheid weigert te zakken:

BLS: Werkloosheidscijfers VS (U-3 en U-6), 2007 – 2010

Het U-3 cijfer is op dit moment 9,6% en zit vrijwel ongewijzigd op dit niveau gedurende ruim anderhalf jaar. Maar dit cijfer dat keurig net onder de 10% wordt gehouden, geeft de werkelijkheid niet goed weer. Dat doet het U-6 cijfer al een stuk beter. Dit is namelijk de werkloosheid inclusief short-term discouraged and other marginally-attached workers as well as those forced to work part-time because they cannot find full-time employment. Oftewel de werklozen en de mensen die (volledig) willen werken maar geen (volledige) baan kunnen vinden. Als ook de long-term discouraged workers worden meetegeteld ligt de werkloosheid overigens op 22,5%. Dus nog hoger dan Spanje… En dit is het feitelijke getal zoals door Amerikanen wordt ervaren.

Alsof dit nog niet erg genoeg is hebben we ook nog het fenomeen van de 99-ers. Dit zijn werklozen die de maximale duur van hun werkloosheidsuitkering hebben bereikt (op dit moment 99 weken). En dus in week 100 zonder 1 cent komen te zitten. Een situatie die nog dit jaar voor 2 miljoen Amerikanen kan gaan gelden… En natuurlijk zijn er de meer dan 40 miljoen Amerikanen die dankzij voedselbonnen in leven weten te blijven.

Maar de economie groeit, volgens de Amerikaanse overheid. Alleen te langzaam, vandaar dat QE2 is gelanceerd.

Gek genoeg zijn er nog altijd wekelijks rond de 450.000 Amerikanen die een eerste claim indienen voor een werkloosheidsuitkering. Dat zijn dus ruim 1.8 miljoen Amerikanen per maand! Nu vinden ongetwijfeld een groot deel van deze Amerikanen weer snel een nieuwe baan, maar een aardig deel zal langer of zelfs langdurig een werkloosheidsuitkering nodig hebben. Dit cijfer staat in zeer schril contrast met een groei van 150.000 banen in oktober. Aan de ene kant 1,8 miljoen steunaanvragen, aan de andere kant 150.000 nieuwe banen. Dat is heel moeilijk met elkaar in overeenstemming te brengen. Ik kan het in ieder geval niet.

Een mogelijke verklaring wordt gegeven door John Williams, die een vertekening van de cijfers als gevolg van seizoensinvloeden aannemelijk maakt (abonnement vereist):

The "happy" news in the October jobs report was not just that seasonally-adjusted payrolls gained 151,000, but that the previously-reported seasonally-adjusted payrolls were revised higher by 110,000 in September, including an upside revision to August of 56,000.  If the revisions were based on new jobs data, usually there would be parallel upside revisions in the unadjusted numbers.  Instead, the unadjusted September total was revised upward by 32,000 and the unadjusted August was revised lower by 1,000, far shy of the aggregate revisions, and suggestive of the new jobs coming largely from a recasting of the monthly seasonal-adjustment factors.

Even with concurrent adjustments, the adjusted and unadjusted changes usually are reasonably consistent.  In the period October 2008 to October 2009, for example, adjusted payrolls fell by 6,096,000 versus an unadjusted loss of 6,084,000.  In last month’s reporting for the period of September 2009 to September 2010, the adjusted gain was 344,000 versus an unadjusted gain of 321,000.  As of the October reporting, those September numbers changed respectively to an adjusted gain of 454,000 versus an unadjusted 353,000, while the period from October 2009 to October 2010 reflected an adjusted 829,000 gain versus an unadjusted 626,000 gain, a creation of roughly 200,000 reported jobs from nothing more than the tweaking of seasonal-adjustment factors.

Als deze aanname correct is, in combinatie met de fictie van de Birth – Death correctie factor (voor oktober +60.000 banen) is het waarschijnlijk dat ook in oktober het aantal banen is gekrompen, in plaats van gegroeid. Maar dat wordt pas in de loop van 2011 duidelijk, en dan interesseert het niemand meer ene bal dat een BLS volledige onzin de wereld inslingert. Hoewel BLS door de nodige economen onderstussen al tot B(L)S is omgedoopt…

Naast de angstaanjagende werkgelegenheidssituatie zorgt (verborgen) inflatie ervoor dat de prijzen van dagelijkse goederen in de VS zeer sterk stijgen. Wat er weer voor zorgt dat 20% van de Amerikanen alleen voor voedsel en energie maar liefst 60% van hun besteedbare inkomen uitgeven. En de volgende 20% nog altijd 30%. Die Amerikanen gaan verder helemaal niets kopen; tenslotte staat bij een groot deel van die Amerikanen ook nog eens hun huis onder water. Oftewel, de hypotheek is hoger dan de waarde van het huis.

Fraudclosure
En dan hebben we de grootbanken van Amerika. Die massieve fraude hebben gepleegd; nu al bekend onder de naam Fraudclosure. De huisuitzettingen zijn voor een groot deel tot stilstand gekomen omdat onduidelijk is wie nu eigenlijk de feitelijke eigenaar van de hypotheek is. Waardoor de banken niet langer hun onderpand kunnen zekerstellen en herverkopen. Tegelijkertijd zitten de hypotheken (fraai verpakt in securities met AAA labeltjes) zo vol onvolledigheden en onjuistheden dat beleggers massaal rechtszaken beginnen tegen de grootbanken. Geen inkomsten voor de grootbanken, wel uitgaven. En ze hadden nog altijd honderden miljarden aan die securities op hun balans staan, gewaardeerd tegen veel te hoge bedragen. Als de grootbanken die securities moeten waarderen volgens het logische (maar plotseling niet voor hen geldende) mark to market principe zijn ze failliet. Bank of America lijkt overigens in dit verband het eerste slachtoffer te worden.

Armageddon
De enorme geldpersen van de Fed zorgen ervoor dat de Amerikaanse economie nog altijd niet is ingestort; een situatie die al in 2008 had moeten plaatsvinden. De Amerikaanse overheid en de grootbanken hebben gezamenlijk een piramidespel van ongekende omvang gerealiseerd die op enig moment tot stilstand gaat komen. Met ondertussen verwoestende gevolgen voor de Amerikaanse economie. En die van ons en de rest van de wereld.

De enige onbekendheid is wanneer dit piramidespel tot stilstand komt. Het is oprecht geen vraag of dit gebeurt. Armageddon is onvermijdelijk en zal zeer, zeer pijnlijk worden. Voor ons allemaal. De voorspelde krapte op de arbeidsmarkt is een complete fictie, de vraag is slechts hoelang we die fictie in stand kunnen houden voordat de tsunami aan slecht nieuws ons gaat overspoelen. Waardoor producenten- en consumentenvertrouwen tot ongekende diepte zal gaan vallen.