De nieuwe Randstad Werkmonitor is uit. En daarin staat weer een vracht aan data/informatie. Met een verborgen boodschap waar ik min of meer toevallig overheen struikelde. Het gaat namelijk om de bereidheid van medewerkers om een salarisverlaging te accepteren. En de mate waarin die bereidheid zich wijzigt naarmate kansen op een faillissement van werkgever groter worden.

De Werkmonitor bevat namelijk drie vragen waaruit deze zeer waarschijnlijke correlatie kan worden gedestilleerd:

• My employer’s financial performance is currently under pressure
• I am prepared to forego part of my salary to prevent redundancies in my organisation
• I am prepared to forego part of my salary if in doing so I can secure my own job

En door de resultaten van deze drie vragen voor een drietal landen (Griekenland, Spanje en Nederland) te vergelijken komt er een bijzonder interessant beeld naar voren.

Allereerst de resultaten uit de WerkMonitor voor deze drie vragen:

Het eerste wat direct opvalt is het grote verschil in de mate waarin de respondenten van de drie landen een inschatting maken over de financiele situatie van hun werkgever. Terwijl in Griekenland en Spanje die kansen (naar alle waarschijnlijkheid zeer terecht) als zeer hoog inschatten, valt dat in Nederland nog mee. Hoewel ik gezien de ongekende economische ellende in Spanje en Griekeland mij erover verbaas dat dit percentage niet veel hoger ligt.

Maar het is in dit verband vooral interessant om te zien dat in Griekenland en (vooral) Spanje de bereidheid om salaris in te leveren veel dichter bij de inschatting van de financiele situatie van de werkgever ligt. Met andere woorden, Spanjaarden en Grieken lijken veel eerder bereid om een salarisverlaging te accepteren om zelf te kunnen blijven werken of om collega’s te behouden dan Nederlanders.

De grote vraag is natuurlijjk of deze grotere bereidheid direct gecorreleerd is aan het niveau waarop financiele problemen bij de werkgever worden ingeschat. Het lijkt me een zeer logische veronderstelling om dit als een correlatie te duiden, maar het is niets meer dan dat; een veronderstelling. De kans dat je een hoge bereidheid hebt om salaris in te leveren zal mogelijk nog sterker worden beinvloed door de hoogte van de werkloosheid, en daarmee met de kansen op de arbeidsmarkt. Alleen liggen deze criteria meestal dicht bij elkaar. Een hoge werkloosheid is tenslotte gekoppeld aan slechte economische omstandigheden, en dat zijn omstandigheden waarin bedrijven worstelen om het hoofd boven water te houden.

Griekenland en Spanje worstelen met ongekende werkloosheidspercentages van ver boven de 20%. Als het risico van ontslag kan worden afgewend door een salarisverlaging te accepteren dan is het niet verwonderlijk dat hiertoe een hoge bereidheid bestaat. Het probleem is echter dat hiermee de economie het risico loopt om alsnog verder weg te glijden, eenvoudigweg omdat de koopkracht van de consument wordt verlaagd. Dat risico is natuurlijk groter als in plaats van een salarisverlaging een ontslag volgt. Maar mogelijk is het niets meer dan een een uitstel van executie, want bij elke salarisverlaging schiet de werkgever zich op basis van deze redenatie ook zelf in de voet.

Wij Nederlanders laten een extreem lage bereidheid tot het accepteren van salarisverlaging zien. Maar is er wel een verworven recht van een bepaald salarisniveau? En wat zal er met die bereidheid gaan gebeuren als er meer en meer bedrijven in problemen gaan komen en de werkloosheid verder stijgt? Ik ben bijzonder benieuwd. De ellende van een lager salaris in combinatie met een hypotheek met minder aftrekmogelijkheden in combinatie met de onverkoopbaarheid van dat huis en een eventueel hypotheekbedrag dat hoger is dan de waarde van dat huis is een bijzonder toxische. Bij een zich verdiepende recessie, en geloof in godsnaam niet de eeuwige hockeystick verhalen waarbij op volstrekt magische gronden het BBP altijd in het volgende kalenderjaar weer gaat groeien, zal dit effect ons land weleens heel, heel hard kunnen gaan raken. Grondige kapitaalvernietiging in een land van steeds minder spaarders. Maar met een steeds waardelozer wordende Euro is dat een steeds kleiner wordend probleem…

Gelukkig schijnt de zon buitten…