Een week geleden constateerde ik dat de ontwikkeling van het vacaturevolume volgens het CBS sterk afweek van de ontwikkeling die op basis van Jobfeed’s online vacaturevolume valt vast te stellen. En dat ik om die reden voor mijn hoogst persoonlijke misère index voortaan beter op eerstgenoemde cijferreeks moet baseren. Zo gezegd, zo gedaan.
Maar daarmee valt de misère index voor de arbeidsmarkt een stuk minder gunstig uit. Waar de ontwikkeling van het online vacaturevolume vanaf medio 2013 een grote aanjager van het herstel was, blijkt dat nu een stuk minder te zijn.
De misère index voor de arbeidsmarkt is gebaseerd op een viertal cijferreeksen (uitzendindex (ABU), het aantal vacatures (Jobfeed), de werkloosheid (CBS) en het aantal faillissementen (Faillissementen.com)). Voor elk van deze maandreeksen is de periode van januari 2008 tot heden genomen en een voortschrijdend maandgemiddelde (gebaseerd op het gemiddelde van 12 achtereenvolgende maanden) berekend. Het resultaat is vervolgens omgezet in een procentuele verandering over de looptijd waarbij 2008 als vertrekpunt (0%) is genomen. Hierbij is de getoonde ontwikkeling van werkloosheid en aantal faillissementen natuurlijk invers.
Onderstaand is de oorspronkelijke ontwikkeling van de vier cijferreeksen te zien:
Arbeidsmarkt: procentuele verandering, 12-maands voortschrijdend jaargemiddelde (2008 = 0%), januari 2008 – april 2015
De ontwikkeling van het van het online vacaturevolume laat het sterkste herstel zijn van de vier cijferreeksen. Ondertussen heeft het vacaturevolume alweer bijna de nullijn bereikt en dat zou betekenen dat het vacaturevolume weer op hetzelfde niveau zou komen als voor de financiële crisis.
Hoe anders is dit beeld als we uit gaan van de CBS cijfers over de ontwikkeling van het vacaturevolume. Dat ziet er namelijk zo uit:
Arbeidsmarkt: procentuele verandering, 12-maands voortschrijdend jaargemiddelde (2008 = 0%), januari 2008 – Q1 2015
Ai… Volgens de CBS cijfers zijn we nog lang niet op het niveau van voor de financiële crisis, het vacaturevolume is nog bijna 30% lager dan voor de financiële crisis. De uitzendindex en het aantal faillissementen strijden om de plek van grootste aanjager van het herstel.
Maar deze ‘ineenstorting’ van het vacaturevolume heeft natuurlijk ook gevolgen voor de misère index voor de arbeidsmarkt. Deze index is een samenvoeging van de vier bovengenoemde reeksen. De oude index zag er zo uit:
Misère index, ontwikkeling arbeidsmarkt (2008 = 0%), 12-maands voortschrijdend gemiddelde, januari 2008 – april 2015
De index toont een voortvarend herstel van de arbeidsmarkt waarbij we nog ‘maar’ 20% van de situatie in 2008 af zitten. En laten we eerlijk zijn, 2008 was (tot aan het uitbreken van de financiële crisis) een jaar met een redelijk overspannen arbeidsmarkt.
Maar als we de index bekijken met gebruikmaking van de CBS cijfers over de ontwikkeling van het vacaturevolume ontstaat er een duidelijk minder rozig beeld:
Misère index, ontwikkeling arbeidsmarkt (2008 = 0%), 12-maands voortschrijdend gemiddelde, januari 2008 – Q1 2015
Op basis van deze grafiek zijn we een heel stuk verder verwijderd van de stand in 2008. Maar wat ik nog zorgwekkender vind is de vertraging van het herstel in de afgelopen maanden. De index gaat minder hard richting de nullijn en dat suggereert wederom een afkoeling van de arbeidsmarkt. Dat moeten we niet hebben natuurlijk.
Slotopmerkingen
De sterk positieve ontwikkeling van het online vacaturevolume volgens Jobfeed is weliswaar een proxy voor de ontwikkeling van de arbeidsmarkt, maar was al langer onderwerp van twijfel in verband met de wel zeer sterk stijgende vacature-aantallen. Of het nou komt door een betere spidering van het online vacaturevolume of door een groeiend percentage online gepubliceerde vacatures op het totaal gepubliceerde vacaturevolume is niet duidelijk. En mogelijk spelen andere, nog onbekende, factoren ook een rol. Hoe dan ook, de steeds groter wordende kloof tussen de ontwikkeling van het aantal online vacatures enerzijds en de werkloosheidontwikkeling anderzijds maakte de cijfers van Jobfeed al minder verklaarbaar.
Voortaan gebruik ik voor de berekening van de misère index van de arbeidsmarkt de cijferreeks van het CBS. Tegelijkertijd blijft ik maandelijks wel de ontwikkeling van het online vacaturevolume op basis van de cijfers van Jobfeed rapporteren, maar met de disclaimer dat deze cijfers niet als een proxy van het herstel van de arbeidsmarkt kunnen worden gezien. Of uitsluitend met een flinke korrel zout.
Jakub Zavrel
says:En het CPB heeft zojuist de groeiprognose voor dit jaar bijgesteld van 1,7 naar 2,0%. De uitzenders tonen fraaie cijfers voor mei. Ik denk dat die enorme vacatureaantallen in de kern kloppen, ondanks een zeker aanwezig laagje ruis. De werkeloosheid daalt alleen niet zo als verwacht; dat is de werkelijke puzzel…
Marc Drees
says:Het uitblijven van een daling van de werkloosheid volgens nationale definitie lijkt me geen echte puzzel tegen de achtergrond van een daling van de werkloosheid volgens de ILO definitie. Dit lijkt te wijzen op een groei van banen met minder dan 12 uur/week. En het zou me niets verbazen dat uitzenders hier bovenmatig van ‘profiteren’. Het CPB is in de afgelopen jaren notoir onbetrouwbaar gebleken met haar werkloosheidsvoorspellingen dus ik zou voorspellingen van dat instituut met een grove korrel zout nemen.Ik zou graag van je willen aannemen dat de vacatureaantallen van Jobfeed in de kern kloppen omdat het voor mij ook veel makkelijker zou zijn om onder die aaname de cijfers van Jobfeed te blijven gebruiken. Nu ben ik namelijk opgescheept met kwartaalcijfers van CBS, in plaats van weekcijfers uit Jobfeed. Maar gemak is geen argument als het vermoeden bestaat dat er op de één of andere manier sprake is van vacature-inflatie bij Jobfeed. En nogmaals, het is niet meer dan een vermoeden op basis van andere cijferreeksen.
Jakub Zavrel
says:Beste Marc,
Vacaturecijfers zijn natuurlijk op zich nooit een directe proxy van het herstel van de arbeidsmarkt, het is immers alleen de vraagkant van deze markt. Naar mijn idee heeft de sterke toename van het vacaturevolume haar oorzaak mede in de aanbodkant van de arbeidsmarkt. De vacatures die na de crisis zijn teruggekomen zijn andere en moeilijker invulbare (ICT, sales) vacatures dan ervoor en kunnen niet eenvoudig gematcht worden met de populatie die door de crisis zonder baan is komen te zitten. Zelfs binnen de ICT is dit het geval, een Windows systeembeheerder is nog geen cloud architect. Het schreeuwen om aandacht van de werkgevers resulteert in meer vacaturepublicaties, en een gunstige ontwikkeling bij de uitzenders en bemiddelaars, beide tendensen die duidelijk zichtbaar zijn.
Hoe je tot het oordeel komt dat de vacaturecijfers van het CBS van de ene op de andere dag fundamenteel betrouwbaarder zouden zijn geworden snap ik uit bovenstaand stuk niet. Ik deel het gevoel dat de Jobfeed cijfers wellicht een beeld geven dat ’too good to be true’ lijkt, maar om simpelweg zonder validatie op een andere cijferreeks over te stappen, en dan van lieverlee maar pessimistischer te worden over de economie en de arbeidsmarkt vind ik een wat verrassende stap.
De groeiprognoses voor de economie worden momenteel stap voor stap naar boven bijgesteld (CPB cijfert richting 1,7% groei, ipv. de prognose van 1,25% van eind vorig jaar), het consumentenvertrouwen groeit maand op maand, en waar in de neergang van de crisis de statistische instituten keer op keer te optimistisch leken en neerwaarts bij moesten stellen, ligt het in de lijn van de verwachting dat, wanneer de trend keert, de bijstelling de andere kant op zal moeten plaats vinden.
Gezien het feit dat Jobfeed geen steekproefenquete is met een onbekende bias, maar de realtime barometer is van het totale vacaturevolume, al is dat met alle technische complicaties van het gebruik van gecrawlde ongestructureerde data, is het dus wel zeker mogelijk dat de Jobfeed cijfers wijzen op een combinatie van een op bepaalde gebieden sterk oververhitte arbeidsmarkt, in combinatie met een skills gap met de populatie werkelozen. Ook een soort arbeidsmarktmisere, maar wel een veel meer optimistisch stemmende, aangezien hierop met verstandig beleid bij te sturen is.
Het is juist het roepen dat al die vacaturegroei erg meevalt dat wellicht tot verkeerde conclusies leidt.
Met hartelijke groet,
— Jakub
Marc Drees
says:Ik kom niet van de ene dag op de andere dag tot de conclusie dat cijfers van het CBS ‘fundamenteel betrouwbaarder’ zijn dan de cijfers van Jobfeed. Ik ben al heel wat maanden verbaasd over de dichotomie van een sterk stijgend vacaturevolume (volgens Jobfeed) en een tegelijkertijd licht stijgende werkloosheid (volgens de nationale definitie van het CBS). Als dit wordt veroorzaakt door een groter aantal plaatsingen van niet, of moeilijk, invulbare vacatures dan zou zich dit toch in een groeiend aantal doublures op Jobfeed moeten tonen?Ik ben lange tijd van mening geweest dat de cijfers van Jobfeed een betere representatie van het online vacaturevolume geeft dan de steekproef die het CBS uitvoert. En mogelijk is dat ook werkelijk het geval. Maar de eerder genoemde dichotomie schuurt mij in dit geval te sterk. Als iets too good to be true lijkt dan is dat ook misschien ook werkelijk het geval. Ik waag me overigens niet aan uitspraken over al dan niet verstandig beleid op basis van deze cijferreeksen.Ik ben en blijf een zeer enthousiast gebruiker van Jobfeed, maar voor de misère index van de arbeidsmarkt betrek ik voorlopig de cijfers van het CBS. Ik werk overigens met alle plezier mee aan het uitpluizen van de werkelijke onderliggende redenen voor de explosieve groei van het online vacaturevolume.