Met de publicatie van de kwartaalresultaten van het CBS over het vacaturevolume is het tijd voor een update van mijn hoogst persoonlijke misère index; een indicatie van de gezondheid van de Nederlandse consument en de Nederlandse werknemer op basis van een behoorlijk aantal cijferreeksen.

De gezondheid van de Nederlands consument is gebaseerd op het aantal verkochte nieuwe auto’s (ACEA), het aantal verkochte woningen (Kadaster), de prijsontwikkeling van bestaande koopwoningen (Kadaster), de index voor retail non-food (CBS). De gezondheid van de Nederlandse werknemers is gebaseerd op een vijftal cijferreeksen (uitzendindex (ABU), het aantal vacatures (CBS +Jobfeed), de werkloosheid (CBS) en het aantal faillissementen (Faillissementen.com)). Voor elk van deze maandreeksen is de periode van januari 2008 tot heden genomen en een voortschrijdend maandgemiddelde (gebaseerd op het gemiddelde van 12 achtereenvolgende maanden) berekend. En als je vervolgens al die reeksen samenvoegt in één grafiek is dit het beeld:

Misère index, (2008 = 0%), januari 2008 – december 2015

Mooi hè, die afname van de misère index sinds de tweede helft van 2013? Maar om terug te komen op het niveau van 2008 moet er nog altijd een hele afstand worden afgelegd. Dus ga niet te hard (of te vroeg) zitten te juichen. Er is reden tot optimisme en meer ook echt niet. Bedenk maar even dat er een aantal lieden in 2010/2011 waren die dachten te weten dat alle lichten voor onze economie en arbeidsmarkt alweer op groen stonden. En we weten hoe dat uiteindelijk heeft uitgepakt.

Aangezien de misère index uit maar liefst negen cijferreeksen is samengesteld is het goed om ook even stil te staan bij de onderliggende cijfertjes.

Consumentenmarkt
De ontwikkeling van de cijferreeksen van de Nederlandse consument ziet er als volgt uit:

Consumentenmarkt: procentuele verandering , 12-maands voortschrijdend maandgemiddelde, (2008 = 0%), januari 2008 – december 2015

Goed… dat ziet er bijzonder uit. Een extreem schokkerige trendlijn voor het aantal verkochte auto’s waarbij de impact van overheidsmaatregelen goed te herkennen is. En een vrolijkmakende stijging van het aantal verkochte woningen, hoewel die stijging net voor het doorbreken van de nullijn plotseling is omgeslagen in een daling. Aangezien ook hier in het verleden nog weleens schokkerige veranderingen te zien waren, moeten hier maar niet teveel van denken. En dan hebben we een tweetal trendlijnen die vrijwel onwrikbaar op een behoorlijk laag niveau hun spoor trekken. Zowel de prijsindex van koopwoningen als de retail non-food weigeren een echte stijgende lijn te laten zien en sinds kort zijn de twee trendlijnen ook nog eens met elkaar versmolten. Maar helaas is dit een droevig beeld en het betekent ongetwijfeld dat nog zeer veel mensen met een hypotheek zitten die onder water staat. En dat de non-food retail slechte tijden doormaakt is in de afgelopen maanden ook weer zeer duidelijk geworden.

Arbeidsmarkt

Arbeidsmarkt: procentuele verandering, 12-maands voortschrijdend maandgemiddelde (2008 = 0%), januari 2008 – december 2015

Nog even ter herinnering, bij de misère index van september 2015 heb ik het vacaturevolume volgens Jobfeed weer mee laten wegen in de trendlijn van het Aantal vacatures. Deze trendlijn is nu dus gebaseerd op zowel de CBS als de Jobfeed cijfers. Voor meer achtergrondinformatie, zie Misère index arbeidsmarkt april 2015, correctie. Door beide cijferreeksen voor 50% mee te wegen in de trendlijn komt hopelijk een zo realistisch mogelijk beeld van de werkelijke vacaturevolumes tot stand.

Fraai om te zien is dat de procentuele verandering van het aantal faillissementen (invers) en de verandering van het vacaturevolume nu gedurende een langere periode vrijwel synchroon blijft verlopen. Het wordt een strijd tussen deze twee reeksen wie als eerste de nullijn weet te bereiken, en daarmee weer op het niveau van voor de financiële crisis is gekomen. It’s too close to call.

Achter deze twee hardlopers laat ook de uitzendindex een gestage groei zien, hoewel er een kleine hapering is waar te nemen in het laatste stukje van de trendlijn. Hopelijk is het niet meer dan een blip howel de uitzendindex in het algemeen zeer geleidelijk verloopt.

De grote outlier in deze reeks trendlijnen blijft onveranderd de trendlijn van de werkloosheid.Het is werkelijk om te janken. Het tempo van verbetering van deze trendlijn is tergend traag en lijkt op geen enkele manier te versnellen. Wat is er toch in ons landje aan de hand?