Dit is natuurlijk geen sympathieke boodschap maar ik heb onomstotelijk bewijs dat onze jachtige samenleving ons dwingt om steeds dommer te worden. En met dommer bedoel ik steeds minder deskundig op het eigen werkterrein. Ik gebruik het Dunning-Kruger effect in combinatie met de Gartner hype cycle om dat te bewijzen.
Laat ik beginnen het Dunning-Kruger effect:
Als uitleg van deze (op zich vanzelfsprekende) grafiek heb ik de volgende samenvatting bij elkaar gefrommeld (GPT-4):
Het Dunning-Kruger-effect is een cognitieve bias waarbij mensen met beperkte kennis of competentie op een bepaald gebied hun eigen vaardigheden overschatten, terwijl experts juist de neiging hebben hun eigen bekwaamheid te onderschatten.
Duidelijk? Mooi!
Dan stap ik nu over op de Gartner hype cycle, met als voorbeeld de hype cycle voor AI:
Met de volgende uitleg:
De hype cycle illustreert de levenscyclus van een technologie, van initiële innovatie tot algemene acceptatie. Het model toont vijf fasen: de technologische trigger, piek van opgeblazen verwachtingen, dal van desillusie, pad der verlichting, en plateau van productiviteit, om de volwassenheid en adoptie van technologieën te beoordelen.
Duidelijk? Mooi!
En om deze twee grafieken met elkaar te verbinden, pakken we even de onterecht populaire (want volstrekt onbewezen, maar wie geeft daar tegenwoordig nog om, we worden tenslotte steeds dommer) 10.000 uur regel van Malcolm Gladwell (Outliers) erbij.
Om van ignorante zelfoverschatting tot expert-onderschatting te komen is 10.000 uur gerichte en doelbewuste praktijk vereist. Laten we er daarbij vanuit gaan dat voor die gerichte en doelbewuste praktijk maximaal 1.000 uur per jaar kan worden besteed (gesprekken bij de koffie-automaat heb ik niet meegeteld). Dan kost het ongeveer 10 jaar om het niveau van verlichting te bereiken.
So far so good.
Maar nu komt het probleem; volgens Gartner’s hype cycle duurt het tussen de 2 – 10 jaar tot de meeste tech-oplossingen hun volwassenheid bereiken (waarna ze op de schroothoop belanden voor het volgende spiegeltje of kraaltje). Voor minstens de helft van de oplossingen is er simpelweg geen tijd om een expert te worden; dan is de tech alweer obsolete aan het worden.
En daarmee worden we collectief steeds dommer, of kan ik beter: steeds minder ervaren zeggen? Want snowflakes en zo…
Collectieve domheid wordt in stand gehouden door een typische Nederlands fenomeen dat we “de domme leidt de blinde” noemen. Als twee mensen even onbekend zijn met een nieuwe technologie dan kan degene met iets meer kennis zich zonder enig probleem voordoen als een expert. Een fenomeen wat prachtig zichtbaar is in de volgende tweet van Jeremiah Owyang van juni 2023, slechts enkele maanden na de brede lancering van ChatGPT.
De gevolgen laten zich raden. Maar niemand heeft tijd om van de gevolgen te leren, want het volgende spiegeltje wordt weer omhoog gehouden. Ik zou graag de analogie met lemmingen die zich massaal van een rots storten gebruiken, maar dat kan ik niet. Lemmingen doen dat helemaal niet. Maar mensen doen het wel, althans figuurlijk. Om zich vervolgens af te vragen waar al die rotzooi vandaan komt die we met zijn allen hebben gmaakt omdat we van onszelf vonden dat we het wel snapten.
Tot zover.
