Ik ben net bekomen van het lezen van een buitengewoon rommelig artikel van Jildou Beiboer (Redacteur Scholing en Arbeidsmarkt Het Financieele Dagblad) met als titel: Een hr-afdeling en jobcoach ineen: is AI het antwoord op alle carrièrevragen? (achter paywall). En ik zou niemand adviseren om ook maar één cent aan dit broddelwerkje uit te geven, maar dit terzijde.

Want het artikel was aanleiding voor Jacco Valkenburg om op LinkedIn een geloofspositie in te nemen ten aanzien van de volgende zin uit het artikel van Beiboer:

Past iemand niet binnen het profiel, dan volgt een afwijzing zonder dat er een mens naar heeft gekeken.

Beiboer lijkt gelukzalig onwetend van de aankomende AI Act waarmee bovenstaande afwijzing wordt verboden (al zal handhaving door de Autoriteit Persoonsgegevens naar alle waarschijnlijkheid een wassen neus blijken), maar dat is niet waar Valkenburg op triggert. Hij voelt zich als recruiter in goede naam en eer aangetast, zoals duidelijk blijkt uit onderstaande rant:

Sorry, wat? Wanneer is journalistiek vervangen door het herhalen van een hardnekkige mythe voor een publicatie?
De suggestie dat recruiters blindelings AI de rode kaart laten uitdelen, is niet alleen onjuist, het is een misverstand dat al jaren rondzoemt in paniekmodus.
Recruiters willen geen ‘zwarte doos’ die op eigen houtje afwijst. Ze willen transparantie, controle en bovenal: een menselijke candidate experience. Het zou mooi zijn als een journalist dat verschil ook zag. Of op z’n minst met één recruiter had gesproken die daadwerkelijk kandidaten door een AI laat afwijzen. Spoiler: die vind je niet.

Intermezzo
We heben in Nederland de zogenaamde Recruitercode, en in die Recruitercode staat:

8.2 Waarborgt menselijke controle over de eindbeslissing waar AI bij is gebruikt.

Dat is precies tegengesteld aan bovenstaande zin van Beiboer, exact wat Valkenburg betoogt en wat de AI Act vanaf augustus 2026 gaat verbieden. Verder goed om te vermelden dat er bijna 1.000 recruiters zijn die de Recruitercode hebben onderschreven. Volgens mijn trouwe AI compaan Gemini zouden er grofweg 20.000 recruiters in Nederland actief zijn. Met andere woorden, een zeer kleine minderheid van die 20.000 recruiters hebben de Recruitercode onderschreven. 5% om precies te zijn.

einde intermezzo

Ik heb aan Valkenburg gevraagd wat hem zo resoluut maakt (hardnekkige mythe) in zijn stelling? Met het volgende antwoord:

Het simpele antwoord: alle recruiters die daadwerkelijk met kandidaten werken, weten dit uit ervaring. AI helpt, ondersteunt, structureert maar beslist niet. De enige personen die hier vraagtekens bij zetten, zijn geen recruiters. Of ze zien AI als iets abstracts en vergeten dat het in de praktijk gewoon een tool is. Geen poortwachter. Want zodra je zelf met AI in het sollicitatieproces werkt, zie je meteen dat menselijke beoordeling essentieel blijft. En je levert die autonomie niet zomaar in.
Daarnaast is er geen enkele recruitmentmanager met gezond verstand die een proces bouwt dat kandidaten automatisch afwijst in Nederland omdat het juridisch verboden is EN je goede mensen misloopt.
Dus ja, ik ben resoluut. Omdat ik weet hoe het écht werkt. Elke dag weer

Dat was wat meer dan waarom ik dacht te hebben gevraagd, maar het maakt zijn positie wel duidelijk. Het is ook waarom ik hierboven over een geloofspositie spreek.

Overigens blijkt al meer dan een jaar geleden het woord mythe aan deze praktijk te zijn geknoopt in een door Jolan Douwes in Intermediair gepubliceerd artikel: Afgewezen door een computer? Dat is een mythe!. Waarin Douwes overigens Valkenburg aanhaalt als originele bron:

‘Het is een mythe dat computers sollicitanten afwijzen’, bevestigt recruitment-expert Jacco Valkenburg, ‘tenminste in Nederland.’ Loopbaancoaches en sollicitatieplatformen die zichzelf opwerpen als reddende engel houden die mythe volgens hem in stand. Zij willen kandidaten wel door de eerste selectie slepen, tegen betaling uiteraard. Op internet vind ik inderdaad coaches en bemiddelaars die daar reclame voor maken. Een loopbaanbureau waarschuwt voor een automatische afwijzing als het cv niet genoeg aansluit bij de functie-eisen: ‘Daar komt geen mens aan te pas.’
Klinkklare onzin, zegt Valkenburg, die bedrijven traint in het werven van kandidaten. ‘Achter elke afwijzingsmail zit een menselijke beslissing. De enige uitzondering zijn de zogenoemde knockout-vragen. Je ziet dan tijdens je sollicitatie al dat het geen zin heeft om te reageren.’

Valkenburg is in ieder geval standvastig gebleken in zijn geloof, maar daarmee is het nog niet automatisch waar. Te vuur en te zwaard bestrijden dat AI niet automatisch afwijst, is niet voldoende als overal om ons heen Agentic AI toepassingen het recruitmentproces oneindig schaalbaar maken. Te goeder trouw aannemen dat 95% van de Nederlandse recruiters weliswaar de Recruitercode niet hebben onderschreven maar wel strikt de regels naleven lijkt me uiterst naïef. Het lijkt me daarom beter om een iets pragmatischer standpunt in te nemen en er vanuit te gaan dat (ook) in Nederland sollicitanten worden afgewezen zonder een betekenisvolle menselijke tussenkomst. Helaas

Overigens staat in diezelfde Recruitercode ook de volgende bepaling:

8.5 Zorgt voor objectieve selectie via bias-vrije systemen.

Natuurlijk, en een eenhoorn is een bestaand zoogdier…