Liegen met cijfers? Eenvoudig!

Dit is geen posting over online recruitment maar over de gevaren van datamanipulatie. Ik gebruik de grafiek van het CBS over de ontwikkeling van de omzet binnen de industrie als voorbeeld:

CBS: Omzetontwikkeling industrie (januari 2007 – oktober 2009)

CBS: Omzetontwikkeling industrie (januari 2007 – oktober 2009)

De titel van het CBS artikel is: Omzet industrie klimt uit dal. En dat wordt bewezen met de volgende zin: De ondernemers in de industrie behaalden in oktober 17 procent minder omzet dan een jaar eerder. In september was de afname nog 21 procent.

Nu is met deze zin helemaal niets mis. Behalve dat in september 2008 de omzet ten opzichte van het voorgaande jaar nog met 10% was gegroeid. Een cijfer dat in oktober 2008 instortte tot 0%.

Oftewel, vorig jaar oktober begon een scherpe daling van de omzet; zoals ook zichtbaar wordt in bovenstaande grafiek. En bij scherpe veranderingen van een trend geeft een procentueel groeicijfer ten opzichte van een vergelijkbare maand in het vorige jaar een sterk vertekend beeld.

Zoals uit de grafiek blijkt, schommelt de groei van de industrie gemiddeld rond de 10% tot en met september 2008. Daarna stort de productie volledig in. En schommelt tussen de –20% en –30%, waarbij de piek in maart 2009 direct te correleren is met een duikeling in maart 2008.

Vanaf april is er een gestage ‘groei’ te zien van –30% naar –20%. Oftewel, de krimp neemt af ten opzichte van de cijfers van het voorgaande jaar. Dat is daadwerkelijk positief.

Maar niet in oktober 2009! Want hoewel de lijn omhoog kruipt is dat een enorme vertekening van het beeld omdat op hetzelfde moment in 2008 de productie instortte. Het beeld van oktober 2009 is dus negatiever dan de voorgaande maanden, niet positiever. Oktober 2009 is een rampmaand voor de industrie omdat feitelijk wordt teruggekeerd naar de het niveau uit de periode januari – mei 2009!

Cijfers rondom de arbeidsmarkt kunnen op exact dezelfde manier worden ‘gemanipuleerd’. Het is daarom zaak goed te letten op de manier waarop cijfers worden gepresenteerd. Want met de juiste techniek kan je een daling zelfs omzetten in een stijging. Zoals uit bovenstaand voorbeeld wel angstig duidelijk wordt.

Geef een reactie

8 Comments
  • Arno
    says:

    Als ik in september 2008 100 appels verkocht en in september 2009 was dat 80 (-20%) en ik verkocht door de vrije val in oktober 2008 90 appels en in oktober 2009 77 appels (-15% en dan ben ik positief in de beoordeling van de grafiek), dan ben ik geen blije appelverkoper.
    Tenzij oktober altijd een topmaand voor mij als appelverkoper was, dan valt de schade een beetje mee, maarja dan is oktober nog steeds geen topmaand te noemen.

  • Ivo
    says:

    @ Thomas inderdaad!
    Minder slecht = beter dan eerst = beter = positiever dan daarvoor.

    @ Thomas en Marc:
    Stel je gaat op vakantie en de eerste dag is het geweldig weer en 28 graden. 2e en 3e dag regent het en het is 15 graden. Als het vervolgens vanaf dag 4 lekker 24 graden is en droog, ga je dan de rest van je vakantie lopen zeuren dat het niet warm genoeg is?

  • gijs bos
    says:

    Een kleine kanttekening @Marc: je maakt je zelf regelmatig schuldig aan het geven van een onjuist beeld door (zeer) fors in de assen van grafieken te snijden. Hierdoor lijken kleine bewegingen veel groter lijken dan ze in werkelijkheid zijn (deze grafiek is daar een prettige uitzondering op, maar dat komt misschien ook omdat je ‘m direct vanuit een derde bron haalt?). We hebben hier al eerder een discussie over gehad (jij vindt de beweging belangrijk en ik wil het in perspectief zien), maar dat is wel een vergrijp van dezelfde orde als wat het CBS doet.

  • Ivo
    says:

    @Marc: als ik eerst heel voorzichtig moest zijn om te voorkomen dat ik door die ijsplaat zou vallen, en een week later langzaam maar zeker weer wat meer ondergrond zou krijgen, dan zou dat mij zeker positief stellen. Zekers!

    Maargoed; zoals zo vaker heeft het te maken of je zaken positief, dan wel negatief benaderd.

  • Marc Drees
    says:

    @Ivo:
    Stel je voor dat deze cijfers de dikte van het ijs zouden voorstellen. En je met misplaatst positivisme er pardoes doorheen zou donderen. Beoordeel je dit soort misleidende verhalen dan nog steeds als positief?
     
    Het heeft niets met kapotredeneren te maken. Het heeft met een foutieve voorstelling van zaken te maken. Consumentenvertrouwen gebaseert op leugens betekent misleiding. Niets meer en vooral niets minder.

  • Ivo
    says:

    wat een zuurpruim ben je toch ook. Zo kun je alle positieve signalen kapotredeneren naar iets negatiefs. Kom op man; het gaat om het terugwinnen van het consumentvertrouwen en alle positieve signalen en berichten daaromtrent zijn zeer gewenst. Je hoeft toch niet alle positief gebrachte feiten te gaan vergelijken met de ‘goeie ouwe’ glorietijd uit 2007 en 2008. Als men vandaag een opgaande lijn signaleert t.o.v. 4 maanden gelden, is dat toch prima!!