Al meer dan dertig jaar probeert de overheid de Nederlanders aan een technische studie te krijgen, omdat het idee heeft postgevat dat onze economie alleen uit het slop zal geraken als we ‘innoveren’, en dat vooral in de vorm van: nieuwe technologische ‘dingen’ bedenken. Miljoenen aan campagnes en goede bedoelingen zijn er inmiddels ingegaan. En nu is daar – volgens NRC afgelopen weekend – eindelijk het succes. Techniek is weer in. Wat vervolgens op typisch Nederlandse wijze doorslaat naar de andere kant: nu zijn er zoveel aanmeldingen voor de technische universiteit Delft dat er een numerus fixus is ingesteld. Nu weet ik niet precies om welke studie(s) het gaat – zelfs in Delft zijn sommige studies populairder dan andere – maar het lijkt erop dat het lek boven is en we over afzienbare tijd weer volle kracht vooruit kunnen met de innovatie in dit land. Of niet?
Eerlijk gezegd, ik moet het nog zien. Ik ben bang dat een nieuwe batch frisse techniekjongens en –meisjes niet voldoende zal zijn voor vernieuwing. Want hoeveel er ook leuk geklust wordt in garages, innovatie is tegenwoordig volstrekt geïnstitutionaliseerd en of iets ‘nieuws’ kans van slagen heeft, is meer dan ooit afhankelijk van de vraag of de grote jongens er brood in zien. Dat woord ‘brood’ mag je letterlijk nemen. Neem bijvoorbeeld de Phonebloks (voor wie onder een steen heeft gezeten: een modulaire telefoon). Een idee dat écht innovatief is, maar als onhaalbaar wordt weggezet met exact de argumenten die alle echte innovatie in de weg staan: alleen grote bedrijven kunnen de investering opbrengen en die zullen dat niet willen omdat het hun omzet op termijn verkleint. Er is bovendien een mate van samenwerking nodig waar een gemiddeld technologiebedrijf vooral nachtmerries van heeft, getuige de vele rechtszaken die over de meest futiele dingetjes gevoerd worden. “Dat ronde knopje is van mij!” “Nee, dat ronde knopje is van niet van jou!”. Waarna vervolgens de rechter mag bedenken hoeveel ronding een knopje moet hebben om iemands eigendom te zijn.
Wie zijn eigen speelruimte zo beperkt, komt alleen nog met vernieuwingen die minimaal zijn. Soms zijn de belangen blijkbaar zo groot, dat slechts nog angst regeert en ‘verbeteringen’ niet meer zijn dan kosmetische aanpassingen, getuige bijvoorbeeld het weeë, mierzoete iOS7, dat ik tegen beter weten in toch heb geïnstalleerd en waarover ik me inmiddels afvraag waarom ik ooit m’n iPad 1 heb weggegeven. Die had ik niet eens kunnen updaten.
Het is fijn dat ze in Delft veel aanmeldingen krijgen, al is er natuurlijk ook weer sprake van een onvervalste varkenscyclus. Ik hou in elk geval m’n hart vast voor alle ‘vernieuwingen’ die we de komende jaren te verwerken gaan krijgen.
Julian Oostveen
says:De technische arbeidsmarkt en innovatie zijn wel degelijk aan elkaar verbonden ;). Hoe meer mensen technisch worden opgeleid, hoe meer uitmuntende technici, des te meer en beter onderzoek en R&D en dus meer innovaties. In verschillende technische sectoren behoren we tot de top van de wereld, dus echt innoveren kunnen we zeker. Als treffend voorbeeld is er een trend gaande dat steeds meer bedrijven participeren om samen high tech lobaratoria te delen. Tevens wordt Eindhoven wereldwijd als voorbeeld gezien waar technologische kennis wordt gedeeld om weer innovaties te kunnen creeren. Dit gebeurt door zowel de grote als de kleine spelers.
Grote wereldspelers kopen inderdaad de kleinere op zodat deze weinig kans maken om groter te worden. Maar wijzelf doen daar ook leuk aan mee. Wat dacht je van AKZO Nobel die de nummer 2 van de wereld opkoopt. En Philips die de bedenker van de LED-lampen opkoopt. We mogen wel wat trotser zijn op onze maakindustrie.
Arno Bouwens
says:Het voorhanden hebben van technisch gekwalificeerde mensen is maar 1 v/d voorwaarden voor vernieuwingskracht in je economie. Maar wel een belangrijke! Zoals je zelf al aangeeft gaat patentering mn in de mobiele sector tegenwoordig veel over vorm in plaats van technologie. Maar als wij vergeten hooggekwalificeerde technici op te leiden dan blijft innovatief Nederland steken in het creeren van nieuwe vormen en worden fundamenteel nieuwe technologieen door anderen bedacht.
Dat er op diverse vlakken pre-seed, seed en growth funding in Nederland ook een achterstand is op mn Angelsaksische landen is al langer onderkend en wordt ook geprobeerd aan te pakken.
Daarnaast is een steeds groter ‘probleem’ dat Nederlandse bedrijven met een leuke innovatie worden blijven steken in kleine of middelgrote omvang. Grote wereldspelers leveren we niet (meer) op. Ze worden overgenomen door buitenlandse partijen of blijven hangen in schaalgrootte.
Ik hoop dat de populariteit van technische studies in ieder geval meer gaat bijdragen aan innovatiekracht dan de populariteit van ‘management studies’ het afgelopen decennium.
Julian Oostveen
says:Er gaat de komende decennium een relatief grote groep technici met pensioen. De instroom van technici is veel te laag om dit op te vangen. hier volgt dus sowieso een enorm tekort. Feit is dat we nu al een enorm tekort hebben van technici en dan zitten we nog in een ‘crisis’, dat tekort loopt alleen maar op zodra de economie weer gaat aantrekken.
De overheid wil met het topsectorenbeleid een vliegwiel creeren voor 9 sectoren; zij investeert en faciliteert. Niet raar dat het begint bij de ambtenaar, ‘plannenbedenkers’ en instituten.
Daarnaast heb je in alle beroepsgroepen dat mensen een ander opleiding hebben genoten dan het vak wat ze hebben uitoefenen, dus ook in de techniek. Er zijn ook mensen nodig die een technisch achtergrond hebben om een vak in een andere branche te kunnen uitoefenen, zoals schadebehandelaars van verzekeraars. Deze mensen worden niet als zodanig als techneut gekenmerkt, maar zonder een technische achtergrond kan je deze functie niet uitoefenen. Zo zijn er legio voorbeelden.
Net zoals het vooroordeel dat in de techniek werken vies is, bestaat het vooroordeel dat technici relatief slecht betaald worden. Als voorbeeld een servicemonteur verdient gemiddeld tussen de € 2.500 en € 2.800,- exclusief toeslagen en secundaire arbeidsvoorwaarden.
Misschien is het handig als je eerst het Masterplan Beta en Technologie leest (https://www.top-sectoren.nl/humancapital/sites/default/files/documents/Masterplan%20B%C3%A8ta%20en%20Technologie.pdf) voordat je een ‘gefundeerde’ mening geeft over de technische arbeidsmarkt.
Annemarie Stel
says:Eigenlijk ging mijn stuk over de vraag wat innovatie remt en niet over de technische arbeidsmarkt. 😉 Maar wat ik nu in de techniek zie gebeuren, gebeurde nog maar kort geleden in de zorg – het voorzien van enorme tekorten, paniekvoetbal, het ontstaan van een oceaan aan plannen – ik heb ze zelf ook gemaakt – om vervolgens te constateren dat de werkelijkheid altijd anders uitpakt dan je denkt. En ook in de zorg zie je dat werkgevers die bewust en respectvol met hun werkgeverschap omgaan uiteindelijk de minste problemen hebben. Ik zeg niet dat dat het enige is; maar wel dat het kan helpen om ook eens naar jezelf te kijken.
Annemarie Stel
says:Dat we (meer) slimme techniekmensen kunnen gebruiken, dat geloof ik best. Maar ik geloof ook dat er nu al meer aanbod is dan we denken. Naar de overheid kijken en masterplannen maken, betekent over het algemeen vooral werk voor ambtenaren en andere plannenbedenkers. Werkgevers moeten ook naar zichzelf kijken, hun eigen werkgeverschap kritisch onder de loep nemen – er wordt in deze sector relatief slecht betaald, om maar iets te noemen – en vervolgens de arbeidsmarkt op een krachtige en aantrekkelijke manier benaderen. Zo kunnen ze er voor zorgen dat ze in elk geval hun aandeel uit de markt halen, ook uit de grote groep die wél een technische achtergrond of affiniteit heeft, maar niet in de sector of het werkveld actief is.
Maar ook hier wordt innovatie blijkbaar geremd en kiezen we liever voor institutionele oplossingen.
Gert Bonestroo
says:Er zijn nog steeds veel mensen die geen techniek kiezen omdat het simpelweg slecht betaald. Laten we daar eens wat aan gaan doen.
Julian Oostveen
says:Beste Annemarie,
Uit eigen ervaring kan ik je vertellen dat er momenteel hard wordt getrokken aan technici. Toch opvallend in een arbeidsmarkt met een werkloosheidspercentage van 8,7%. De meeste vacatures komen uit de beta-hoek en dan vooral techniek en ict. Het meest treffende voorbeeld is dat IHC Merwede (schepenbouwer) een contract voor 1,2 miljard binnen haalt en zich genoodzaakt voelt om meer dan de helft van het nieuw aan te nemen personeel uit het buitenland moet halen.
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat ook in de toekomst technici schaars blijven, als er verder niks wordt veranderd. De Nederlandse overheid heeft in 2010 het Topsectorenbeleid bepaald; 9 sectoren moeten internationaal exceleren. Deze sectoren hebben een ding gemeen; techniek, zie https://www.topsectoren.nl/masterplan.html.
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het nivo van de Nederlands technisch onderwijs hoog is en de Nederlandse technici goed geschoold zijn. Echter, het grote probleem in Nederland is kwantiteit. Met behulp van het Masterplan (voorzitter Jeroen van der Veer, oud-voorzitter Shell) moet het aantal afgestudeerde technici naar 4 van de 10 totaal afgestudeerden.
Dit is overheidsbeleid! Niet alleen zullen er meer reclamecampagnes plaatsvinden, ook zal er meer nadruk op techniek komen in het voortgezet onderwijs en basisonderwijs. Vanaf 2018 is Techniek zelfs een verplicht vak op het basisonderwijs.
Waarom draait de Duitse economie veel beter? Zij hebben hun maakindustrie altijd gekoesterd en constant verbeterd waardoor zij veel verder zijn dan wij. Hoe meer welvarend een land, hoe meer vraag naar techniek, kortom meer R&D, engineering, installeren, preventief en correctief onderhoud en modificaties.
Nog even terugkomend op het overinschrijven van technische studenten bij TU Delft. Zij hebben zoveel mogelijk studenten aangenomen maar wel in die hoeveelheid dat ze nog steeds een minimale kwaliteit kan bieden.
Hopelijk heb je het belang van meer technici opleiden ingezien.